Akademik Veri Yönetim Sistemi
Boyacı H. F. (Yürütücü), Karagüzel Ü. Ö., Karataş A., Turan Büyükdinç D., Yetişir H., Dalda Şekerci A., et al.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2023 - 2025
Günümüzde sağlıklı beslenme bilincinin gelişmesiyle birlikte sebze olarak değerlendirilen yenilebilir yabani bitkilere olan talep, gıda olarak tüketilmenin yanında tedavi edici özellikleri nedeniyle giderek artmaktadır. Yerel halk tarafından yaprakları kavrularak, haşlanarak veya sarılarak değerlendirilen, yaprak saplarından turşu yapılan ve potasyum, fosfor, magnezyum, kalsiyum, demir içeriği bakımından oldukça zengin olan Doğu Karadeniz Bölgesi'nin doğal bitkisi kaldırık (Trachystemon orientalis) bu ihtiyacı karşılamak için ekonomik olarak büyük bir potansiyele sahiptir. Ancak sadece yerel pazarlarda bulunabilen bitkiye doğadan toplama yapıldığı için erişim sınırlıdır ve her zaman aynı kalitede ürün bulmak zordur. Ülkemizde bu türle ilgili genetik kaynakların tanımlanmasına yönelik bazı çalışmalar yapılmakla birlikte zengin bir genetik çeşitliliğe sahip bu bitki türünün ekonomiye kazandırılması için çoğaltım yöntemlerinin bilinmemesi üretiminin önündeki en büyük engeldir. Bu proje ile kaldırık bitkisinin tarımsal özelliklerinin ve çoğaltma olanaklarının belirlenmesi amaçlanmıştır.
Proje kapsamında Rize, Trabzon ve Artvin illerinden survey çalışması ile toplanacak kaldırık bitkisi Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nin Pazar ilçesinde bulunan deneme parsellerinde yetiştirilerek tarımsal özellikleri belirlenecek, tohum ve rizomları kullanılarak çoğaltma yöntemleri araştırılacaktır. Genotip çevre etkileşimini incelemek üzere Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nde ikinci lokasyon denemeleri yapılacaktır. Tohumların çimlenmesinde etkili olan sıcaklıklar tespit edilecek, rizom çeliklerinin köklenme başarısı üzerine IBA (İndol-3-bütirik asit) ve Kayseri Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü’nde yürütülen bir proje kapsamında topraktan izole edilen PGPR (Bitki Büyümesini teşvik Edici Rizobiumlar)’ların etkileri araştırılacaktır. Tüm denemeler tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulacak, elde edilecek veriler SAS paket programından (SAS 9.1 versiyon) yararlanılarak varyans analizine tabi tutulacak, ortalamalar arası farklar LSD çoklu karşılaştırma metodu ile değerlendirilecektir. Elde edilecek sonuçlara göre üretim için uygun genotip ve çoğaltım yöntemi belirlenecektir. Sunulan bu proje ile kaldırık bitkisinin tüketiminin yaygınlaştırılması ve üretiminin sürdürülebilirliğinin sağlanması hedeflenmiştir.