Patlıcanlarda Fusarıum Solgunluğuna Dayanıklılık Kaynakları ve Dayanıklılığın Kalıtımı

TAGEM Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Projesi, 2003 - 2006

Proje Türü: TAGEM Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Projesi
Başlama Tarihi: Ocak 2003
Bitiş Tarihi: Aralık 2006

Proje Özeti

Ülkemiz patlıcan yetiştiriciliğinin en önemli sorunlarının başında Fusarium oxysporum Schlecht. f. sp. melongenae Matuo and Ishigami’nın neden olduğu solgunluk gelmektedir. Hastalıkların kontrolünde insan ve çevre sağlığı göz önünde bulundurulduğunda en etkin yol dayanıklı çeşit kullanmaktır. Bu proje ile ülkemizde yetiştirilen bazı patlıcan çeşitleri ile çeşit ebeveyni olabilecek bazı hatların hastalığa karşı reaksiyonlarının belirlenmek, patlıcanın kültür formları ve yabani türleri arasında dayanıklı genotiplerin araştırmak, bulunan dayanıklılık özelliklerinin kalıtımını ortaya çıkararak ıslah çalışmalarında seleksiyonda etkin bir şekilde kullanılabilecek hale getirmek, ayrıca moleküler markır veya markırlar saptamak amaçlanmıştır. Çalışma 2003-2006 yılları arasında Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü sera ve laboratuvarlarında dört bölüm halinde yürütülmüştür. İlk aşamada yerli ve yabancı genotipler ile patlıcana akraba yabani türlerin yer aldığı 25 genotip test edilmiş, yabani genotiplerin bu hastalığa dayanıklı yerli ve yabancı genotipler ile bazı ıslah hatlarının ise duyarlı olduğu tespit edilmiştir. İkinci aşamada ise 15 patlıcan genotipi ile onbiri ülkemizden izole edilen biri İtalya’dan getirilen, F. oxysporum f. sp. melongenae’nın 12 izolatı ile test edilerek genotip x izolat interaksiyonu araştırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; izolatlar zayıf ve agresif olarak iki farklı gruba ayrılmış, dayanıklı genotipler tüm izolatlar karşısında dayanıklılık sergilerken, duyarlı genotipler agresif izolatlar karşısında duyarlılık, zayıf izolatlar karşısında ise dayanıklılık sergilemişlerdir. Üçüncü aşamada bulunan dayanıklılık kaynakları içinden, Solanum melongena türüne ait dayanıklı genotipler ile duyarlı genotip NSFB-99 arasında resiprokal melezleme yapılarak dayanıklılığın kalıtımı araştırılmış ve dayanıklılığın her iki dayanıklı genotip için de monogenik dominant olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın son aşamasında ise dayanıklı genotip LS 2436 ve duyarlı saf hat NSFB-99 arasında yapılan melezlemelerden elde edilen F₂ ve BC₁ populasyonunda 1200 primerle RAPD kullanılarak genetik haritalama yapılmış, dayanıklılık genine 2.6 cM uzaklıkta olan H-12 primeri markır olarak tespit edilmiştir.