Akademik Veri Yönetim Sistemi
Özgümüş O. B. (Yürütücü), Rakıcı E., Aydın E.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2020 - 2023
Van ilinin çeşitli bölgelerinden, insanların kullanımındaki içme suyu numunelerinden
2018 yılı Ocak-Mayıs aylarında izole edilen 244 adet E. coli suşu Van Halk Sağlığı
Laboratuvarı’nda ön çalışma olarak, 12 farklı antibiyotikle yapılan antimikrobiyal duyarlılık
testlerinde bir veya birden fazla antibiyotiğe karşı dirençli oldukları gözlemlenmiştir. Bu ön
çalışmadan yola çıkılarak, direncin altında yatan genetik elemanlardan sınıf 1 ve/veya sınıf 2
integron gen kasetlerinin varlığının taranması ve moleküler karakterizasyonları
amaçlanmıştır.
Tıpta, veterinerlikte ve tarımda kullanılan antibiyotiklere karşı son yıllarda artan bir
şekilde gelişen ve yayılan bakteriyal antibiyotik direncinin infeksiyon hastalıklarının
tedavisinde problemlere yol açtığı aşikârdır. Direncin ortaya çıkmasının sebeplerinden biri
olarak tedavi ve profilaksi amaçlı çok fazla ve rasyonel olmayan kullanımların sorumlu
olduğu rapor edilmesine rağmen, insan ve hayvanların normal mikrobiyotasındaki
bakterilerde de antibiyotiklere karşı yüksek oranlarda direncin ortaya çıktığı çalışmalar
mevcuttur. İçme sularından izole edilen suşlardaki dirençle ilişkili çalışmaları yapılmış
olmasına karşın, daha önce Van ilindeki içme sularında moleküler tabanlı bir çalışma
verilerine literatürde rastlanmamıştır. Van ilinin ilçe ve mevkilerinden insanların
kullanımındaki alanlardaki içme sularından numuneler alınarak, izole edilen antibiyotik
dirençli E. coli’lerde sınıf 1 ve sınıf 2 integron gen kaseti varlığı spesifik polimeraz zincir
reaksiyonu (PZR) ile tarandı ve bu kasetlerin taşıdığı direnç genlerinin DNA dizi analizleri
yapıldı. Suşların %10-60’nın ampisilin, tetrasiklin, streptomisin ve
trimetoprim/sulfametoksazole dirençli oldukları tespit edildi ve hiçbir suşta amikasine karşı
direnç rastlanmadı. Suşların 37 tanesinin (%15,16) sınıf 1 integron, bir tanesinin (%0,4) hem
sınıf 1 hem de sınıf 2 integron taşıdığı belirlendi. DNA sekanslama integronların değişken
bölgelerinin daha çok aadA, sat, estX ve psp gibi gen kasetleri taşıdığını gösterdi. Sadece
içme suları değil diğer tatlısularımızda ve denizlerimizde, lokal ve ülke çapında koliform ve
fekal koliformların moleküler mikrobiyolojik yöntemlerle sürveyanı ve bakteriyal direncin
klinik ortamlar yanında çevrede de izlenmesinin direncin önlenmesinde alınacak önlemler için
bilgi zemini oluşturması açısından faydalı olacağı kanısındayız.