Akademik Veri Yönetim Sistemi
RAKICI E. (Yürütücü), EJDER N., ÇOPUR ÇİÇEK A., ÜREYEN ESERTAŞ Ü. Z., KILIÇ A. O., KARATAŞ E., et al.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2023 - 2024
Antibiyotik direnci dünyayı tehdit eden önemli bir halk sağlığı sorunudur. Özellikle çoklu
antibiyotik dirençli ve hastane enfeksiyonlarından sorumlu patojen bakteriler ile etkin bir
mücadele için kullanılacak alternatif yöntemlerin ortaya konması ve etkili yeni moleküllerin
keşfedilmesi amacıyla yapılan çalışmalar son yıllarda oldukça önem kazanmıştır. Bu
yöntemlerden biri bakterilerin doğal düşmanı olan bakteriyofajların (faj) kullanıldığı faj
terapidir. Fajlar etki spektrumu dışında kalan bakterilere etkisiz olduğu için, antibiyotiklerin
normal mikrofloraya olan olumsuz etkilerini yoktur, bu nedenle konak spektrumu geniş
fajların izole edilmesi ve karakterizasyonu büyük bir önem arz etmektedir.
Bu çalışmada, Rize ve çevresinden alınan dokuz farklı atık su örneğinden patojen bakteriler
(konak) ve bu bakterileri enfekte eden litik fajlar izole edilerek konak spektrumları
belirlenmiştir. Standart bakteriyolojik yöntemler kullanılarak izole edilen bakteriler litik faj
izolasyonu için konak hücre olarak kullanılmıştır. Bunun için, filtre edilmiş atık su örnekleri
faj rezervuarı olarak kullanılmıştır. Atık su örneklerinden toplamda 10 faj lizatı elde
edilmiştir. Litik enfeksiyon sonucu plak oluşturan fajlar izole edilerek konak spektrumları
taranmıştır. Fajların konak spektrumları çevreden izole edilen çevre bakterilerine
(Acinetobacter baumanii, Escherichia coli, Enterobacter asburiae), Recep Tayyip Erdoğan
Üniversitesi koleksiyonunda yer alan klinik (Klebsiella pneumoniae) ve standart ATCC
suşları (E.coli ATCC 25922, Klebsiella pneumoniae ATCC 13883, Salmonella Typhimurium
ATC14028) suşlarına ve İstanbul Medipol Üniversitesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı
kültür koleksiyonundaki klinik orijinli patojen bakteri suşlarına (E. coli, Kelbsiella,
Pseudomas) karşı litik etki belirlenmiştir. Fajların litik etkili olduğu bu suşlar klinikte sıkça
karşılaşılan, patojen ve antibiyotiklerin büyük bir çoğunluğuna karşı dirençlidir. Bu fajların
çeşitli patojen bakterilere karşı in vitro litik aktiviteleri, özellikle yara gibi yüzeyel
enfeksiyonların tedavisinde kullanılan antibiyotiklerle ile kombine şekilde tedavide
kullanılma potansiyelleri olduğunu göstermektedir.