Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ağırbaş E. (Yürütücü), Aytan Ü., Koral S., Yıldız İ., Şahin A., Feyzioğlu A. M., et al.
TÜBİTAK Projesi, 2014 - 2017
Güney Doğu Karadeniz (Artvin-Giresun) kıyıları boyunca Kasım 2014 - Ağustos 2016 tarihleri arasında yürütülen bu çalışmada, fitoplankton pigment kompozisyonunun ve fitoplankton boy gruplarının zamansal ve alansal değişimleri araştırılmıştır. Ayrıca, C-14 tekniği ile farklı boy gruplarına (pikoplankton, nanoplankton ve mikroplankton) göre yerinde (in-situ) birincil üretim deneyleri yapılarak birincil üretim miktarlarının zamansal ve alansal değişimi belirlenmiştir. Araştırmada 12 farklı istasyonda yüzeyden itibaren 10 m aralıklarla 40 m derinliğe kadar mevsimsel örneklemeler yapılmıştır.
Çalışmanın yürütüldüğü dönem içerisinde istasyonlarda toplam 162 adet fitoplankton türü tespit edilmiştir. Tespit edilen türlerden 85’ini Dinophyceae türleri, 69’unu Bacillariophyceae türleri ve 8’ini diğer taksonomik gruplar oluşturmuştur. HPLC analizleri sonucunda fitoplankton boy gruplarının toplam fitoplankton biyokütlesine yaptığı katkı pikoplankton, nanoplankton ve mikroplankton için sırası ile %1-60; %1-70 ve %4-90 arasında önemli oranda değişim göstermiştir. C-14 deneyleri birincil üretim miktarlarının 69 mgCm2 ile 3363 mgCm2 arasında değiştiğini göstermiştir. Fitoplankton boy gruplarının birincil üretim miktarları değerlendirildiğinde pikoplankton, nanoplankton ve mikroplankton için sırasıyla 69-2062 mgCm2, 96-3156 mgCm2 ve 73-3363 mgCm2 arasında değişim göstermiştir.
Mevsimsel olarak bir değerlendirme yapıldığında kış ve ilkbahar döneminde bariz bir şekilde yüksek olan mikroplankton katkı oranlarının yaz mevsiminde azalarak yerini pikoplanktona bıraktığı ve sonbahar mevsiminde ise tekrar artış gösterdiği tespit edilmiştir. Bölgede en fazla katkı yapan ikinci grup nanoplankton olurken özellikle klorofil maksimumun olduğu derinliklerde ve en yüksek katkı oranına ulaşmıştır. Pikoplanktonik gruplar ise genellikle fotik bölgenin alt sınırında (%1 PAR derinliği) ve yaz döneminde yüzey tabakalarda önemli katkılar yapmıştır.
Bu çalışma Karadeniz için rapor edilen alışılagelmiş mikroplankton baskınlığının yerini nanoplankton ve pikoplanktonun aldığını ortaya koymuştur. Ayrıca mevsimsel bloom özelliklerinin değiştiğini ve ve mikroplanktonun sorumlu olduğu önemli kış patlamalarına doğru kayan bir fenolojoik değişim içinde olduğu tespit edilmiştir.