Akademik Veri Yönetim Sistemi
ONAY H. (Yürütücü), DALGIÇ G., CEYLAN Y., KUMRU S., AKSU İ.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Araştırma Projesi, 2025 - Devam Ediyor
Bilimsel araştırmalar küresel biyolojik çeşitlilikte köklü bir azalmanın olduğunu ve bu durumun hem ekolojik işlevsellikte hem de insan çevresinde telafisi mümkün olmayan bir probleme dönüştüğünü ortaya koymaktadır. Deniz biyolojik çeşitliliği, bu küresel çeşitliliğin önemli bir parçasıdır ve kıyı bölgelerindeki çevre kirliliği, aşırı balıkçılık, deniz ortamının insan tarafından sömürülmesi nedeniyle deniz ekosistemleri olumsuz etkilenmektedir. Biyolojik çeşitlilikte, deniz ekosistemlerinin işleyişini anlamak ve etkili balıkçılık kaynak yönetimini uygulamak için türlerin dağılımı ve bolluğu hakkında bilgi edinmek çok önemlidir. Bu bilgileri sağlıklı ve doğru şekilde geleneksel yöntemlerle elde etmek maliyetli olmakla birlikte çeşitli örnekleme zorlukları nedeniyle sınırlanmaktadır. Son yıllarda geleneksel yöntemlerle birleştirilmiş eDNA yöntemi canlı çeşitliliğini izlemek için kullanılan yeni bir teknik olarak ekolojik araştırmalarda yer almıştır. eDNA, organizmaların yaşam süreçleri sırasında döktükleri deri ve pullar gibi dokulardan gelen DNA parçalarının bir süre çevrede kaldığı ve kalan bu kalıntıların değerlendirildiği yeni bir ekolojik izleme teknolojisidir. Yüksek verimli dizileme veya PCR yoluyla yapılan analizler, bu organizmaların tür kimliği ve miktarı hakkında bilgi sağlayabilmektedir. Bu projede eDNA metabarkodlama için deniz suyu örnekleri, morfolojik belirleme için ise geleneksel beam trolü örnekleriyle paralel olacak şekilde 12 aylık üç farklı istasyon ve iki farklı derinlikte (sığ 5-20 m ve açık 50+ m) örnekleme yapılacaktır. Bu çalışmanın amacı: (i) eDNA metabarkodlama ve beam trolü örneklerinin morfolojik belirlenmesiyle tanımlanan balık türlerini karşılaştırmak (ii) eDNA metabarkodlamanın farklı istasyon ve derinliklerde tür çeşitliliğindeki ve topluluk yapılarındaki farklılıkları yakalayıp yakalayamayacağını araştırmaktır. Bu çalışma ile gelecekteki balıkçılık kaynağı araştırmaları için bir referans oluşturulması planlanmaktadır.