Akademik Veri Yönetim Sistemi
ALBAYRAK A. S. (Yürütücü)
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2012 - 2013
Çalışmanın amacı Türkiye’de illerin sosyoekonomik
gelişmişlik düzeylerinin en önemli belirleyicilerini faktör analiziyle ve
illerin 2012 yılı sosyoekonomik gelişmişlik düzeylerini temel bileşenler
analiziyle elde etmektir. Araştırmada illerin sosyoekonomik gelişmişliğini
tanımlayan 63 değişken kullanılmıştır. Öncelikle, faktör analiziyle, 63 boyutlu
değişken uzayı 8 boyutlu faktör uzayına indirgenmiştir. Daha sonra 63 boyutlu değişken uzayı, illerin genel
olarak sosyoekonomik gelişmişlik düzeyini yansıtacak tek boyutlu temel bileşen
uzayına indirgenmiştir. Nihai olarak illerin sosyoekonomik gelişmişlik endeks
değerlerinden yararlanarak, 7 coğrafi bölgenin
sosyoekonomik gelişmişlik sıralaması ve coğrafi bölgelere göre illerin
sosyoekonomik gelişmişlik sıralaması yapılmıştır.
Yapılan bilimsel çalışmalarda, genel bir gelişmişlik
tanımı yapmanın güç olduğu, her türden tanımın da tartışmaya açık yönlerinin
olacağı, altı çizilerek vurgulanmaktadır. Bunun yanında, her ne kadar üzerinde
uzlaşılmış bir tanım ortaya konulamamış olsa da, yapılacak tanımların sosyoekonomik
alanlardan seçilen birçok gösterge kullanılarak, bütüncül bir yaklaşım içinde
yapılması gerektiği ifade edilmektedir. Önemli diğer bir nokta gelişme
sürecinden etkilenebilecek veya bu süreci etkileyecek diğer sosyoekonomik
göstergelerin de dikkate alınması gerektiğidir.
Ayrıca şu hususu vurgulamakta yarar var ki, gelişmenin
çok değişkenli ve karmaşık bir olgu olmasından ötürü, her türlü analiz farklı
göstergeleri içerebileceğinden, sonuçları itibariyle özgünlük arz etmektedir.
Nitekim bu çalışmada benimsenen gelişme anlayışı, dar kapsamlı ekonomik büyüme
sınırlarının ötesine taştığından belirtilen zorlukları içinde barındırmaktadır.
Anahtar Kelimeler: İller, Sosyoekonomik Gelişmişlik Endeksi, Faktör
Analizi, Temel Bileşenler Analizi.