Akademik Veri Yönetim Sistemi
Cebeci E.(Yürütücü), Boyacı H. F., Yıldız Turgut D., Doğan Y., Öktüren Asri F., Hancı F.
UFUK 2020 Projesi, 2021 - 2025
Küresel ısınmanın tarımsal üretim üzerindeki
doğrudan etkileri bilinmektedir. Genel olarak, su kıtlığı ve optimum üzerindeki
sıcaklıklar bitkilerde vejetatif ve generatif gelişme dönemlerini olumsuz
olarak etkilemektedir. Bu nedenlerle bitki, meyve ve tohum gelişimi
yavaşlamakta, ağır stres koşullarında durmakta, elde edilecek ürünün verim ve
kalitesi sınırlanmaktadır.C4C (CropsForChange) projesi, insan beslenmesinde
büyük öneme sahip olan Solanacea ve Poaceaefamilyalarından üç farklı türde
(patlıcan, pirinç ve buğday) yüksek sıcaklık ve kuraklık streslerinin
etkilerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bugüne kadar yapılan bilimsel
çalışmalarla bahsedilen bu üç türün genom dizilimleri büyük oranda
belirlenmiştir. Böylece bu türlerde genomik olarak dizayn edilen
(genomics-driven) ıslah programları planlanabilmekte ve belirli bazı
özelliklerinin genetik varyasyonu referans güdümlü yeniden sekanslama tekniği
(reference-guidedresequencing) kullanılarak belirlenebilmektedir. Bu proje
kapsamında işbirliğinde bulunacak kuruluşlar patlıcan, pirinç ve buğdayda bazı
özellikleri bakımından karakterize edilmiş çeşitlilik derecesi yüksek gen
havuzlarına sahiptir. Bu proje ile bahsedilen türler için gen havuzlarında
bulunan bitkilerin özelliklerinin iyileştirilmesi ve adaptasyonlarının
geliştirilmesinde rol oynayan anahtar genlerin altında yatan genomik bölgeler
araştırılacaktır. Ayrıca yüksek sıcaklık ve kuraklık stresine adaptasyonu
geliştirmek ve çalışmalardan elde edilen genomik bilginin diğer türlere
transferini araştırmak için C4C ortakları (Cezayir, Fas, Güney Afrika, İtalya
ve Türkiye) tarafından pirinç ve patlıcanda genom düzenleme dâhil olmak üzere
derin fonksiyonel karakterizasyon yapılacaktır. Bu projede kullanılacak,
genetik kaynakların entegrasyonu, hücre duvarı profillemesi ve metabolomiklerin
araştırılması gibi analitik kimyasal yaklaşımlar, QTL'lerin temelindeki
kromozomal bölgelerin çeşitli haritalama popülasyonlarının tanımlanmasına
katkıda bulunacaktır. Türlerin stres faktörlerine karşı verdiği tepkilerin kaynağı
anahtar genlerin fonksiyonel karakterizasyonunda kullanılacaktır. Proje
sonucunda elde edilen bilgiler, küresel ısınma ve ortaya çıkacak su kıtlığı
nedeniyle meydana gelecek olumsuz koşullara daha iyi adapte olmuş ıslah
hatlarının ve çeşitlerin geliştirilmesinde kullanılabilecektir.