Akademik Veri Yönetim Sistemi
2. ULUSLARARASI DİCLE BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR VE İNOVASYON KONGRESİ, Diyarbakır, Türkiye, 27 - 29 Mayıs 2022, ss.259-260
İnfodemi; yanlış olan, doğrulanmamış ve/ya güvenilmez kaynaklar tarafından türetilen, hızla yayılan aşırı
bilgi anlamına gelmektedir. Bilgi salgını ve yanlış bilgi salgınları kavramları çok eskilere dayansa da infodemi
terimi ilk olarak 2002 yılında ortaya atılmıştır. Artan dijitalleşmeyle birlikte, sosyal medya ve internet
kullanımının yaygınlaşması, bilginin daha hızlı yayılması söz konusudur. Bu şekilde sunulan veri ve haberler,
bilgi boşluklarının daha hızlı doldurulmasına yardımcı olabilir, ancak aynı zamanda infodemiyi de artırabilir.
Araştırmalar insanların doğrulayan ve yanlış olan bilgileri tercih etme eğiliminde olduğunu, bu bilgiler
tarafından daha fazla ikna edildiğini göstermiştir. Ayrıca, insanlar yalan haberlere ne kadar çok maruz kalırsa,
bu tür bilgileri kabul etme olasılıkları da o kadar artmaktadır. Yalan haberler, bireyleri ve kurumları kendi
çıkarlarına veya toplumun ihtiyaçlarına aykırı olan seçimler yapmaya yönlendirebilir.
İnfodemi ve sağlıkla ilgili yanlış bilgi sorunu tüm dünyayı ilgilendirdiğinden ve etkilediğinden İnfodemi
hakkında literatürdeki yapılan çalışmaların neredeyse hepsi sağlık alanına yönlenmiştir. Son yüzyılın en
büyük sosyal krizi olarak da tanımlanan Covid-19 salgını infodeminin patladığı bir süreci meydana
getirmiştir. Birçok araştırma bu dönemde yayılan yanlış bilgileri ve nasıl önüne geçileceğiyle ilgili öneriler
sunmuştur. İnfodeminin etkisini inceleyen araştırmacılara göre “yaratılan bu infodemik ortam psikolojik
paniğe, yanıltıcı tıbbi tavsiyelere ve ekonomik bozulmaya neden olmuştur”.
Koronavirüsün en çok etkilediği ve araştırmalara göre çok yanlış söylentiye maruz kalan ülkelerden biri olan
İran’da alkol tüketiminin yasak olmasına rağmen alkolün virüsü öldürdüğü söylentileri üzerine alkol satışı
artmıştır ve birçok insanı metanol ve deterjan içerek zehirlenmiştir. Pek çok sosyal medya hesabı, biyolojik
bir silah olarak tanımladığı virüs ile ilgili komplo teorileri ile vitamin ve benzer ürünleri satın almaya
yönlendirmiştir.
İnfodemi konusuna öncelikli ilginin sağlık bilimleri enstitüleri ile tıp fakültelerinde gösterildiği, süreç
ilerledikçe sosyal bilimlerin de bu konuya ilgi gösterdiği görülmektedir. Konunun çok boyutlu olarak ele
alınması ve bu konuya yönelik akademik araştırma ve yayınların artırılması infodeminin yarattığı olumsuz
etkilerinin giderilmesinde yol gösterici olabilir.
Infodemic means rapidly spreading excessive information derived from false, unverified and/or unreliable
sources. Although the concepts of information epidemic and misinformation epidemics are very old, the term
infodemic was first mentioned in 2002. With the increasing digitalization, the widespread use of social media
and internet and the faster dissemination of information are in question. Data and news presented in this way
can help fill knowledge gaps faster, but it can also increase the infodemic.
Studies have shown that people tend to prefer confirmatory and false information and are more convinced by
this information. Also, the more people are exposed to fake news, the more likely they are to accept such
information. Fake news can lead individuals and institutions to make choices that are against their own
interests or the needs of society.
Since the problem of infodemic and health-related misinformation concerns and affects the whole world,
almost all the studies in the literature on infodemic have been directed to the field of health. The Covid-19
pandemic, which is also defined as the biggest social crisis of the last century, has created a process in which
the infodemic exploded. Many studies have offered misinformation spread during this period and suggestions
on how to prevent it. According to researchers who have studied the impact of infodemic, “this infodemic
environment created has caused psychological panic, misleading medical advice, and economic disruption.”
Despite the prohibition of alcohol consumption in Iran, which is one of the countries most affected by the
coronavirus and exposed to false rumors according to research, alcohol sales increased due to rumors that
alcohol killed the virus, and many people were poisoned by drinking methanol and detergents. Many social
media accounts led him to buy vitamins and similar products with conspiracy theories about the virus, which
he defined as a biological weapon.
It is seen that the primary interest in the subject of infodemic is shown in health sciences institutes and
medical faculties, and as the process progresses, social sciences also show an interest in this subject.
Addressing the subject in a multidimensional way and increasing academic research and publications on this
subject can be a guide in eliminating the negative effects of the infodemic.