Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Üç Paydaşının Beklentilerinin Beklentinin İhlali Teorisine Göre Tespiti


Creative Commons License

Yüksel T., Avşar Erümit B.

Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, cilt.36, sa.3, ss.712-741, 2021 (ESCI)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 36 Sayı: 3
  • Basım Tarihi: 2021
  • Doi Numarası: 10.16986/huje.2020062388
  • Dergi Adı: Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Emerging Sources Citation Index (ESCI), TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.712-741
  • Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışma yakın zamanda revize edilen öğretmenlik uygulaması dersinin üç paydaşı olan uygulama öğrencilerinin, uygulama öğretmenlerinin ve uygulama öğretim elemanlarının beklentilerini ve bu beklentilerin birbiri ile uyumu ya da çatışmasını nitel veri analizi ile tespit etmeyi amaçlamıştır. Klinik danışmanlık modelinde (KDM) bahsi geçen üç paydaşın birbiriyle iyi bir iletişim içerisinde olması gerektiği vurgulanmaktadır. Beklentinin ihlali teorisine göre her birey karşılaştıkları durum ya da kişilere karşı bir beklenti geliştirirler ve bu beklentilerin uyumlu olması ya da ihlal edilmesine göre motivasyon ve ilgi durumu etkilenir. Öğretmenlik uygulaması derslerinin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için tüm paydaşların beklentilerinin tespit edilmesi son derece önemlidir. Bu nedenle fen bilgisi öğretmenliği programında öğretmenlik uygulaması derslerine kayıtlı olan 18 öğretmen adayının oluşturduğu beş uygulama grubu ile odak grup görüşmesi yapılmış, çalışmaya katılan öğretmen adaylarına danışmanlık yapan beş öğretim elemanı ve dört uygulama öğretmeni ile mülakat yapılmıştır. Daha önce öğretmenlik uygulamasına yönelik olarak yapılan çalışmalardan farklı olarak bu çalışma paydaşların öğretmenlik uygulaması dersine yönelik beklentilerinin birbirleri ile uyum ve çatışmalarını ortaya koymayı amaçlamıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler incelendiğinde, dersin paydaşlarının uygulama derslerinin işleniş biçimine ve diğer paydaşlara yönelik birçok beklentisi olduğu görülmektedir. Bazı konularda dersin her üç paydaşı da aynı ya da benzer ifadelerde bulunmuş olup beklentilerinin birbirleriyle uyumlu olduğu gözlenmiştir. Ancak bazı hususlarda paydaşların ifadelerinin birbirlerinden tamamen farklı olduğu ve birbirleriyle çeliştikleri gözlenmiştir. Örneğin öğretim elemanlarının ders planlarına detaylı ve yapıcı bir şekilde dönüt vermesi ve uygulama öğrencilerine “stajyer” olarak hitap etmemeleri her üç paydaşın da birbirleri ile uyumlu olan beklentilerindendir. Uygulama öğrencilerinin ders anlatımı esnasında hata yapsalar dahi uygulama öğretmeni ya da uygulama öğretim elemanı tarafından müdahale edilmesi konusunda ise üç paydaşın beklentilerinin birbirleri ile çeliştikleri gözlenmiştir. Bu çalışmada söz konusu olan beklentilerin önceden bilinmesi ile paydaşlar arasındaki olumsuz beklenti ihlalinin giderilmesi, öğretmenlik uygulaması derslerinin paydaşlarının uygulama derslerini etkin bir şekilde yürütmelerine ve düzenlemelerine olanak sağlayabilecektir.

This study aimed to identify the expectations of three stakeholders (pre-service teachers, supervisor teacher, and mentor faculty member) from other stakeholders and the process of field experience course that was recently revised. The clinical supervision model emphasized that these three stakeholders should work collaboratively. According to the expectancy violation theory, every individual have expectations from cases or people that they have some sort of relation and individual’s motivation is directly affected by violation of these expectations. Therefore, the findings of this study shed light on identifying whether the stakeholders carry out the field experience course in a harmonious and efficient manner. For this reason, focus group interviews were conducted with five different groups, in total 18 science pre-service teachers who enrolled in the field experience course. Five faculty members and four supervisor teachers who supervised the participant pre-service teachers were also interviewed. Stakeholders' expectations were first evaluated individually, and then violation and compliance across all stakeholders’ expectations were analyzed. The findings showed that the stakeholders of field experience course have many expectations from the course and the other stakeholders. In addition to this, the stakeholders’ expectations were cross-examined and expectancy violations were determined especially on some basic issues. For example, the expectations of mentor faculty member's detailed and constructive feedback to the lesson plans and not addressing the pre-service teachers as intern are compatible with each other for all three stakeholders. It was observed that the expectations of three stakeholders contradicted each other about interrupting a pre-service teacher’s teaching by the mentor faculty member and the supervisor teacher when s/he made a mistake during the lecture. In this study, knowing three stakeholders’ expectations in advance and eliminating the negative expectation violation among these stakeholders will enable them to conduct and organize the field experience courses effectively.