Akademik Veri Yönetim Sistemi
IV. International Eurasian Educational Research Congress, Denizli, Türkiye, 11 - 14 Mayıs 2017, ss.85-0
Öğrenme yaklaşımlarında ortaya çıkan değişimler eğitim sürecinde gerçekleştirilen etkinliklere de yansımaktadır. Son yıllarda eğitimcilerin üzerinde durduğu yapılandırmacı öğrenme yaklaşımıyla öğrencilerin çevreyle etkileşimi yoluyla bilgiyi kendilerinin yapılandırmalarını sağlayacak öğrenme ortamlarının oluşturulması ön plana çıkmıştır. Bu ortamların oluşturulmasında günümüz öğrenci özellikleri de göz önüne alındığında eğitim teknolojilerinin kullanımı bir gereklilik olarak ortaya çıkmaktadır. Günümüzde kullanımı gittikçe yaygınlaşan eğitim teknolojileri uygulamalarından birisi de birbirine monte edilebilen plastik parçalar ile programlanabilir robotların tasarlanmasıdır. Öğrenciler özel üretilmiş robotik eğitim materyallerini kullanarak hareket edebilen çeşitli robotlar tasarlayabilmektedir. Bu tür etkinlikler öğrencilerin Fen, Teknoloji, Matematik, Mühendislik (STEM) alanlarındaki becerilerini eğlenceli bir şekilde geliştirmelerini sağlamaktadır (Alimisis, 2013; Bruciati, 2004). Eğitimde robotik etkinliklerinin gerçekleştirilmesi yapılandırmacı öğrenmeye açılmış yeni bir yol olarak görülmektedir (Alimisis et al., 2010; Demo, Moro, Pina & Arlegui, 2012;Goh & Bilal Ali, 2014). Robotların eğitimde kullanılması fikri, 1980’li yılların başında ortaya çıkmıştır (Papert, 1980) ve bu alandaki son çalışmaların katkısıyla her geçen gün daha da popüler olmaktadır (Druin ve Hendler, 2000). Robotlar eğitimde; öğretim materyali, öğretici akran ve yardımcı öğretmen olarak üç şekilde kullanılmaktadır. Robotis firmasının Dream, Stem Bioroid, LEGO firmasının Mindstorms ve Fishertecnic firmasının RoboPro gibi eğitim kitleri, robotların öğretim materyali olarak kullanıldığı en temel örneklerdir. Bu kitler plastik parçalarının birleştirilmesiyle robotun mekanik yapısı, hazır mikroişlemci ve sensörler sayesinde robotun elektronik aksamları ve kendilerine özgü yazılımlarıyla da robotun programlanması kolay bir şekilde yapılabilmektedir (Bruciati, 2004; Lin vd., 2009). Öte yandan şimdiye kadar Türkiye’de fen öğretiminde teknoloji kullanımı denilince ilk akla gelenler hep bilgisayarlar ve web teknolojileri olmuştur. Ancak, artık dünyada Fen ve Teknoloji eğitimine bakıldığında karşımıza uygulanabilir yeni bir teknolojik alan çıkmaktadır. Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik disiplinlerini entegrasyonu sağlanan “Robotik” denilen bu teknolojik yenilik, dünyada fen, matematik, bilgisayar ve teknoloji dersleri için bir disiplinler arası öğrenme aracı ve proje tabanlı öğrenme faaliyeti olarak görülmektedir. Robotik uygulamalarının sınıflarda etkili bir şekilde uygulanması için öğretmen eğitim programları önemli olmasına rağmen ülkemizde eğitsel robotik ile öğretmen eğitimini içeren herhangi bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Alan yazısı incelediğinde gelişmiş olan ülkelerde öğretmen adayı ve öğretmenler için düzenlenen çeşitli çalışmalara rastlamak mümkündür (Khanlari, 2014; Han et al, 2009). Diğer taraftan Dünya’da robotik eğitim materyali olarak kullanıldığı fen, matematik, bilgisayar, coğrafya, mühendislik gibi farklı derslere ve okul düzeylerine rastlamak mümkünken Türkiye’de yapılmış yayınların yarısından fazlasının robot uygulamalarını fen bilgisi dersi kapsamında yaptığı görülmektedir. Diğer yayınlarda yapılan uygulamalar ise robot kampları kapsamında gerçekleştirilmiştir. Türkiye’deki çalışmaların neredeyse tamamı ortaokul düzeyinde yapılmıştır (Özdemir, 2016). Öğretmen ve öğretmen adayları ile yapılmış herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu bağlamada bu alanda yapılacak çalışmalara temel taşı olması yönünde, fen bilgisi öğretmen adaylarına eğitsel robotik materyallerin fen öğretiminde bir öğretim materyali olarak kullanılması ile ilgili tutum ve anlayışının belirlenmesi oldukça önemli olduğu düşünülmektedir. Araştırma Yöntemi Bu çalışmanın amacı, Fen bilgisi öğretmen adaylarının robotik teknolojinin fen bilgisi derslerinde bir öğretim aracı olarak kullanılması ile ilgili tutum ve anlayışlarını incelemektir. Araştırmada fen bilgisi öğretmen adaylarının robotik teknolojinin fen bilgisi derslerinde bir öğretim aracı olarak kullanılması ile ilgili tutum ve anlayışlarını incelemek için araştırmada nitel araştırma yaklaşımı benimsenerek araştırma yöntemi olarak Özel Durum çalışması benimsenmiştir. Araştırma 2016-2017 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi öğretmenliği bölümünde öğrenim gören 3. sınıf fen bilgisi öğretmen adayları ile Öğretim Teknolojileri ve Teknolojik Tasarım dersi kapsamında yürütülmüştür. Çalışmada veri toplama aracı olarak ‘‘Öğretmen Adaylarının Öğrenme Aracı Olarak Robotik Teknoloji Kullanma Görüş Anketi’’ kullanılmıştır. Çalışmaya 55 fen bilgisi öğretmen adayı gönül olarak katılmıştır. Elde edilen veriler betimsel olarak analiz edilmiştir. araştırmada kullanılan veri toplama aracının kapsam ve yapı geçerliliği STEM eğitimi, Robotik Eğitim ve Öğretim Teknolojileri konusunda uzmanların görüşleri alınarak sağlanmıştır. Ayrıca ölçeme aracının pilot çalışması Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi öğretmenliği bölümünde 4. sınıfta öğrenim gören 60 fen bilgisi öğretmen adayı ile 2016-2017 eğitim-öğretim yılında bahar döneminde yürütülmüştür. Elde edilen veriler ve tekrar alan uzmanlarının görüşünün alınmasından sonra açık uclu soruların yer aldığı ‘‘Öğretmen Adaylarının Öğrenme Aracı Olarak Robotik Teknoloji Kullanma Görüş Anketi’’ne son şekli verilmiştir. Çalışmada elde edilen veriler analiz edildiğinde öğretmen adaylarının büyük bir çoğunluğunun robotik teknolojinin orta öğretimde fen konularını öğrenmeyi kolaylaştırmada bir potansiyele sahip olma konusunda bir fikre sahip olmadığı, robot teknolojiyi daha çok okul dışı öğrenme aracı olarak-robot yarışmaları ve robot modeli yapma- kullanma şeklinde bir anlayışına sahip oldukları tespit edilmiştir. Büyük bir çoğunluğu teknolojinin fen öğretiminde kullanılmasının orta öğretim öğrencilerini STEM mesleklerine karşı yönlendirme önemli bir etkisinin olduğu düşüncesine sahip iken robotik teknolojiyi kullanarak hangi fen konularını öğretebileceği hakkında ve fen bilgisi öğretiminde robotik teknolojinin nasıl kullanacağı hakkında bilgi ve becerisinin olmadığı ortaya çıkmıştır. Ayrıç adaylarını robotik teknoloji konusunda hizmet-öncesi eğitim almada istekli oldukları belirlenmiştir. Bu bağlamada fen bilgisi öğretmen adaylarına fen bilgisi öğretiminde eğitsel robotik materyallerinin nasıl kullanacağı ile ilgili bilgi, beceri ve anlayışın kazandırılması için hizmet-öncesi öğretim programlarına bu yönde derslerin eklenmesi veya Öğretim Teknolojileri ve Teknolojik Tasarım dersi gibi derslerin kapsamının bu yönde geliştirmesi oldukça önemlidir.
Anahtar Kelimeler: Robotik teknoloji, STEM eğitimi, Fen eğitimi, Hizmet-öncesi eğitimi