Gölgeleme Uygulamasının Çay Yetiştiriciliğinde Verime ve Kaliteye Etkileri


Çengel Ş. T., Akbulut M.

Ulusal Çay Kongresi, Rize, Türkiye, 21 - 23 Mayıs 2024, cilt.1, sa.1, ss.116-117

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Rize
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.116-117
  • Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Çay bitkisinin gölgeleme yöntemiyle yetiştirilmesi, çay tarımında kaliteyi artırmak için önemli bir uygulamadır. Bu yöntem, bitkinin fotosentez sürecini etkileyerek yaprakların büyümesini ve gelişimini etkiler. Araştırmalar, gölgelemenin çay yapraklarında çeşitli değişikliklere neden olduğunu göstermektedir. Gölgeleme yaprakların kalınlığını azaltırken, klorofil miktarını artırır ve SPAD (Portatif klorofil Ölçüm Cihazı) değerlerini yükseltir. Ancak, gölgeleme uygulanan bitkilerde sürgün taze ve kuru ağırlıklarının azaldığı ve kuru madde yüzdesinin düştüğü belirlenmiştir, bu çay verimini olumsuz etkiler. Bununla birlikte, gölgeleme çay bitkisinin fenotipik özelliklerini değiştirir. Özellikle, yaz aylarında uygulanan çift katmanlı gölgelendirme ağları, çay kalitesini artırır. Siyah, mavi ve kırmızı gölgelik ağlar, bitki büyüme indeksi, fotosentez hızı ve stomatal iletkenlik artışına yol açar ve yaz sıcaklığını azaltırken kışın soğuk hasarını en aza indirir. Farklı gölgeliklerin kullanımı, çay yapraklarının kimyasal bileşimini değiştirir, özellikle kırmızı gölgelikler, L-teanin ve serbest amino asitlerin içeriğini artırarak yeşil çayın kalitesini artırır. Gölgeleme yoğunluğunun artması, çay yapraklarında klorofil ve karotenoid içeriğinde artışa neden olurken, bu da yeşil çayın kalitesini artırır. Gölgeleme, çay üretiminde önemli bir adımdır. Özellikle yeşil çayın işlenmesinde kullanılan bu yöntem, çay yapraklarının gölge altında yetiştirilmesini içerir. Bu süreçte, çay yapraklarının kimyasal bileşimi değişir. Gölgeleme, özellikle kateşinlerin miktarını azaltarak çayın acılığını düşürür. Bu sayede, çayın daha yumuşak bir tat profili elde edilir. Ancak, kateşinlerin aşırı düşmesi çayın antioksidan özelliklerini azaltabilir, bu nedenle ISO (Uluslararası Standart Organizasyonu), yeşil çayın kateşin içeriği için bir alt sınır belirlemiştir. Gölgelemenin olumlu etkilerinden biri, özellikle theanine miktarının artmasıdır. Çünkü theanine, çayın karakteristik tat ve aromasını oluşturan önemli bir bileşendir. Bu nedenle, gölgeleme işlemi, çayın lezzet profilini zenginleştirir ve daha tatmin edici bir içim deneyimi sunar. Türk çay sektörünün potansiyeli göz önünde bulundurularak, çay bitkisinde gölgelendirme uygulamalarının çay kalitesini artırması için bilimsel çalışmalarla yaygınlaştırılması gerekmektedir. Gölgelendirme, Türk çayının uluslararası arenada daha rekabetçi hale gelmesine yardımcı olabilecek bir uygulamadır. Sonuç: Gölgeleme, çay kalitesini artırmak için önemli bir yöntemdir. Araştırmalar, çay yapraklarının morfolojik, fizyolojik ve biyokimyasal özelliklerini değiştirerek lezzet profilini iyileştirdiğini gösteriyor. Bu bulgular, çay endüstrisinde sürdürülebilir üretim için gölgeleme uygulamasının önemli olduğunu vurgulamaktadır. Türk çay sektöründe gölgeleme uygulamalarının daha yaygın hale getirilmesi, uluslararası rekabet gücünü artırabilir.

Shading cultivation of the tea plant is an important practice in increasing the quality of tea cultivation. This method affects the photosynthesis process of the plant, thereby influencing the growth and development of the leaves. Research indicates that shading causes various changes in tea leaves. Shading reduces the thickness of the leaves while increasing the amount of chlorophyll and raising SPAD (Portable Chlorophyll Measurement Device) values. However, it has been determined that shading decreases the fresh and dry weights of shoots in shaded plants and reduces the percentage of dry matter, which negatively affects tea yield. Nevertheless, shading alters the phenotypic characteristics of the tea plant. Particularly, double-layer shading nets applied during the summer enhance tea quality. Black, blue, and red shading nets lead to an increase in plant growth index, photosynthesis rate, and stomatal conductivity while reducing summer temperatures and minimizing cold damage in winter. The use of different shading nets alters the chemical composition of tea leaves, especially red shading nets, which increase the content of L-theanine and free amino acids, thereby enhancing the quality of green tea. Increasing shading intensity results in an increase in chlorophyll and carotenoid content in tea leaves, thereby improving the quality of green tea. Shading is a significant step in tea production, especially in the processing of green tea, which involves cultivating tea leaves under shade. During this process, the chemical composition of tea leaves changes. Shading, particularly by reducing the amount of catechins, lowers the bitterness of tea, resulting in a smoother taste profile. However, excessive reduction of catechins may decrease the antioxidant properties of tea; therefore, ISO (International Organization for Standardization) has set a lower limit for the catechin content of green tea. One of the positive effects of shading is the increase in the amount of theanine, as theanine is an important compound that contributes to the characteristic taste and aroma of tea. Therefore, the shading process enriches the flavor profile of tea and provides a more satisfying drinking experience. Considering the potential of the Turkish tea sector, it is necessary to popularize shading practices in tea cultivation through scientific studies to enhance tea quality. Shading can help make Turkish tea more competitive in the international arena. Conclusion: Shading is an important method to enhance the quality of tea cultivation. Research indicates that shading alters the morphological, physiological, and biochemical properties of tea leaves, thereby improving the flavor profile. These findings underscore the significance of shading practices for sustainable tea production and overall plant health. Widening the adoption of shading techniques in the Turkish tea sector could enhance its competitiveness in the international market.