Diyabetik Hastalarda Magnezyum Düzeyi ve İlişkili Faktörler

Kamil Konur¹, Bayram Kızılkaya¹, Teslime Ayaz¹ , Hatice Beyazal Polat^1
1Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Rize

Giriş ve Amaç: Magnezyum vücudumuzdaki birçok metabolik fonksiyonlarda görevli eser elementlerden biridir. Önemli etkilerinden biri de glukoz metabolizması ile ilişkili enzimler için önemli bir kofaktör olmasıdır (1).  Bu yüzden diyabetik hastalarda magnezyum düzeyi önemlidir.

Magnezyum eksikliği, beslenme eksiklikleri, emilim problemleri, böbrekten kayıplar, yanıklar gibi çeşitli nedenlerden oluşabilir. Bazı ilaçlar hipomagnezemi nedeni olabilir (1,2).

Magnezyum eksikliği insülin direnci ve diyabet gelişiminde önemli bir role sahiptir. Ayrıca magnezyum eksikliği diyabetin komplikasyonları ile de olabileceği düşünülmektedir (2).

Bu çalışmada tip 2 diyabetli hastalarda magnezyum düzeyi, ilişkili durumların tespiti ve komplikasyon arasında bir bağlantı olup olmadığı araştırılması amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntemler: Bu retrospektif çalışmaya 205 Tip 2 diabetes mellitus (DM) hastası alındı. Hastaların demografik özellikleri ve kullandıkları ilaçlar kaydedildi. Hastaların çalışılan glukoz, Hemoglobin A1c (HbA1c), BUN, kreatinin, elektrolitler, lipit profili, magnezyum, kalsiyum düzeyleri ve tam kan sayımı ve spot idrarda protein değerlendirildi.

Bulgular: Çalışmaya %51’i kadın, %49’u erkek toplam 205 hasta alındı. Hastaların ortalama yaşı 61,86±9,96 idi. Hastaların ek hastalıkları değerlendirildiğinde %77.2’sinde hipertansiyon, %9.2’ında konjestif kalp yetmezliği, %34’ında kroner arter hastalığı vardı. Hastaların laboratuvarında HbA1c değerlendirildiğinde % 44,2’inde 6,5-7,5, %25,7’inde %7,5-%8,5, %15,1’inde %8,5-%10 ve %14,6’sında >%10 olarak bulundu.

Hastaların %53,7’sinde magnezyum eksikliği saptandı.

Magnezyum eksikliği olan ve olmayan hastalar değerlendirildiğinde yaş ile magnezyum eksikliği arasında anlamlı ilişki saptanmadı(p=0,147). Cinsiyet ile magnezyum eksikliği arasında anlamlı ilişki saptanmadı(p:0,854).

Ek hastalıklara göre magnezyum eksikliği değerlendirildiğinde ek hastalıklarla magnezyum eksikliği arasında anlamlı ilişki görülmedi. Kullanılan ilaçlar ve magnezyum eksikliği arasında bir ilişki saptanmadı.

Hastaların glisemik kontrolü değerlendirildiğinde magnezyum eksikliği ile HbA1c düzeyleri ile 4 gruba ayrılan hastaların magnezyum seviyeleri arasında anlamlı bir ilişki saptanmadı (p=0,199).

Hastaların lipid düzeylerine göre değerlendirildiğinde LDL-kolesterol   ve trigliserit seviyeleri ile magnezyum değerleri arasında anlamlı ilişki saptanmadı (p sırasıyla 0,582-0,794).

Hastaların nefropati varlığına göre magnezyum düzeyleri değerlendirildiğinde, nefropatisi olanlarda istatistiksel olarak anlamlı magnezyum eksikliği olduğu görüldü (p=0,004).

Tablo 1: Hastaların laboratuvar değerleri

                     Mg düşük(n: 110)              Mg normal(n:95)        p

Glu                 166,23                                 139,42                   0,453                         

HbA1c            8,487                                   7,916                     0,199

Kre                  0,9308                                 1,0026                  0, 231

GFR                 80,02                                   79,01                    0, 634

Mg                   1,6883                                 2,0359                  0.000

LDL.kol           172,34                                 176,87                  0,582

Tri                    201,05                                 193,33                  0,794

HDL.kol           47,72                                   48,85                    0,765

AST                  21,34                                   22,24                   0,654

ALT                  24,45                                  23,85                    0,345

Pro(mg/gün)    152                                      110                       0,004

Mg: Magnezyum, Glu: Glukoz, Kre: Kreatinin, GFR: Glomerüler filtrasyon hızı, Mg: Magnezyum, LDL-kol: LDL kolesterol, HDL-kol: HDL-kolesterol, AST: Aspartat aminotransferaz, ALT: Alanin aminotransferaz

Tartışma: Yapılan çalışmalarda diyabetik hastalarda magnezyum eksikliğinin sık olduğu bulunmuştur. Ayrıca hipomagnezeminin diyabetik hastalarda kötü kan şekeri regülasyonu ile ilişkilendirilmiştir(3). Diyabetiklerde hipomagnezeminin kardiyovasküler komplikasyonlarını, retinopatinin ve nefropati gelişimini arttırdığı ileri sürülmektedir (4).

Diyabetik hastaların ele alındığı bu çalışmada da hipomagnezemi sıklığı %53,7 olarak saptandı.

Ve hipomagnezemi olan hasta grubunda nefropati sıklığı istatistiksel olarak anlamlı daha sık olarak bulundu (p: 0,004).

Sonuç: Diyabetik hastalarda serum magnezyum düzeyinin kontrol edilmesi önemlidir. Bu çalışmada hipomagnezemi grubunda serum magnezyum düzeyi ile kan şekeri regülasyonu arasında bir ilişki bulunamadı. Ama nefropati ile ilişkili bulundu. Diyabetik hastaların takibinde ve nefropati yönetiminde kan magnezyum seviyesinin optimize edilmesi önemlidir.

Anahtar Sözcük: Diyabet, magnezyum, nefropati

Kaynaklar:

1-Ramadass S, Basu S, Srinivasan A. Serum magnesium levels as an indicator of status of diabetes mellitus type 2. Diabetes Metab Syndr. 2015;9(1):42-5.

2-El-said  NH,  Sadik  NA,  Mohammed  NA.  Magnesium in  type  2  diabetes  mellitus  and  its  correlation  with glycemic control. Int J Res Med Sci. 2015;3(8):1958-63.

3-Corsonello A, Ientile R, Buemi M, Cucinotta D, Mauro VN, Macaione S, et al. Serum ionized magnesium levels in type 2 diabetic patients with microalbuminuria or clinical proteinuria. Am J Nephrol. 2000;20(3):187-192. *

4-Zhang Qi, Ji L, Zheng H, Li Q, Xiong Q, Sun W, et al. Low serum phosphate and magnesium levels are associated with peripheral neuropathy in patients with type 2 diabetes mellitus. Diabetes Res Clin Pract. 2018;146:1–7.