Akademik Veri Yönetim Sistemi
9. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu, Afyonkarahisar, Türkiye, 20 - 22 Mayıs 2015, (Özet Bildiri)
Günümüzde internet kaynaklarının çoğalmasıyla birlikte aşırı bilgi yüklemesi, kaybolma, bilgi kalitesinin düşmesi gibi problemler gündeme gelmektedir. Bu nedenle internet kullanıcılarının internette sunulan sınırsız sayıdaki bilginin uygunluğunu, güvenirliğini ve niteliğini değerlendirebilecek yeterliğe sahip olmaları gerekmektedir. Özellikle internet, öğretmen adaylarına öğrenme sürecinde kullanabilecekleri birçok materyal sağlamaktadır. Fakat yapılan çalışmalar bireylerin arama motorlarını kullanmada, anahtar kelimeleri belirlemede, arama sonuçlarını değerlendirmede problemlerle karşılaşıldığını göstermektedir (Walraven, Brand-Gruwel, ve Boshuizen, 2008). Bu noktada çevrimiçi bilgi arama stratejileri ön plana çıkmaktadır. Günümüzde, çevrimiçi bilgi arama karmaşık bilişsel bir beceri olarak ihtiyaç duyulan bilgiyi internet üzerinden sunulan araçlarla etkileşime girerek ifade etme şeklinde tanımlanmaktadır. Bu doğrultuda çalışmalarda bireylerin sahip olabileceği farklı bilgi arama stratejileri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada da eğitim fakültesinde öğrenim gören öğretmen adaylarının çevrimiçi bilgi arama stratejilerinin cinsiyete, günlük internet kullanım düzeylerine, deneyim durumuna, bilişsel stile, günlük ve çevrimiçi bilgi arama sürelerine göre anlamlı değişim gösterip göstermediğini incelemek amaçlanmıştır. Çalışmada öğretmenlerin çevrimiçi bilgi arama stratejilerini ortaya çıkarmak amacıyla nitel ve nicel paradigmaların birlikte kullanıldığı karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışmaya 260 öğrenci dâhil edilmiştir. Çalışmada öncelikle öğrencilere Tsai (2009) tarafından geliştirilen, Aşkar ve Mazman (2013) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Çevrimiçi Bilgi Arama Stratejileri Envanteri”, Witkin vd.(1971) tarafından geliştirilen ve Okman Fişek (1979) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Gizlenmiş Şekiller Grup Testi” uygulanmıştır. Bir sonraki aşamada anket uygulamaları öğrencilerden seçilen bir gruba araştırmacılar tarafından geliştirilen görev formu verilmiştir. Öğrenciler görevleri gerçekleştirirken yaşadıkları deneyimlerle ilgili bilgi almak amacıyla think aloud yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada ekran ve ses kayıtları birlikte analiz edilmiş Tsai’nin (2009) çerçevesinden yararlanılarak davranışsal (kontrol, kaybolma), yaklaşımsal prosedürel (deneme yanılma, problem çözme) ve üst meta bilişsel meta bilişsel (amaçlı düşünme, temel fikirleri ayırt etme ve değerlendirme) çevrimiçi arama stratejileri tema ve kodları oluşturulmuştur. Belirlenen tema ve kodlar temel alınarak her görev için ayrı ayrı analizler gerçekleştirilmiştir. Son olarak ölçeklerden elde edilen veriler, sesli düşünme sırasında her öğretmen adayının görevleri gerçekleştirme süreleri ve sayısallaştırılan veriler SPSS programına girilmiştir. Elde edilen veriler üzerinde t-testi ve Anova parametrik testleri kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda cinsiyete göre amaçlı düşünme, temel fikirleri ayırt etme, değerlendirme, deneme yanılma, problem çözme ve kontrol arama stratejilerinin değişim gösterdiği anlaşılmıştır. Deneyimli-deneyimsiz olma durumuna göre amaçlı düşünme, temel fikirleri ayırt etme, değerlendirme, problem çözme ve kontrol stratejilerinde değişim olduğu görülmüştür. Bilişsel stile göre öğrencilerin stratejilerinde değişim olmadığı, bilgiye erişme durumuna göre bütün arama stratejilerinde, günlük internet kullanım sürelerine göre kontrol, günlük çevrimiçi bilgi arama sürelerine göre değerlendirme arama stratejilerinde değişim olduğu anlaşılmıştır.