Akademik Veri Yönetim Sistemi
On İki Levha Yayıncılık A.Ş., İstanbul, 2017
İnsanlık, tarih boyunca maruz kaldığı çeşitli riskler nedeniyle bazı tehditlerle karşı karşıya kalmıştır. Doğal afetler, meslek kazaları vb. riskler yanında yaşlılık, maruz kalınan risk türlerinden bazılarıdır. Özellikle yaşlılık, çalışma gücüne sahip olanların bu gücü kaybettikleri dönemlerde kendini hissettirmektedir. Yaşlanan kesimin yaşadığı en önemli sorun ise, gelir kaybıdır. Yaşanan bu gelir kaybı, sosyal güvenlik sistemi kapsamında devlet tarafından sunulan sosyal güvence ile giderilmeye çalışılmaktadır. Sağlanan güvencenin tamamlayıcısı ise özel emeklilik sigortalarıdır. Özel emeklilik sigortaları günümüzde bireysel emeklilik sistemi adıyla anılmaktadır. Bireysel emeklilik sisteminde katılımcılar, kendi adlarına açılan hesaplara birikimlerini aktarmakta, oluşan tasarruflar yatırıma yönlendirilmekte ve elde edilen yatırım gelirleri yine bu hesaplarda takip edilmektedir. Bu sayede katılımcılar, yaşlılık dönemleri için kendilerine ek gelir sağlayacak bir fon oluşturmaktadırlar. Mevzuatta hükmolunan koşullara uygun şekilde emeklilik yıllarına erişen katılımcılar, tasarrufları toplu olarak talep etmekte ya da emeklilik ödeneği hak etmektedir.
Türk bireysel emeklilik sistemi her kesimden katılımcıya gönüllülük esasına göre katılma imkânı tanımaktadır. 1 Ocak 2017'den itibaren zorunlu bireysel emeklilik sistemi de uygulanmaya başlanacaktır. Katılımcılar en az on yıl sisteme prim ödemek ve elli altı yaşına erişmek koşuluyla sistemden emekli olmaktadır. Katılımcıların sistemden emekli olmaksızın, tasarruflarını toplu olarak çekmelerine de izin verilmektedir. Böylesi bir durumda katılımcılar, devlet tarafından sağlanan ve sistemin teşvikini amaçlayan desteklerden sınırlı oranlarda yararlanacaklardır. Bu teşviklerden en önemlisi devlet katkısıdır. Devlet katkı oranı sisteme ödenen katkı tutarlarının %25'i kadardır.
Sisteme katılımcılar tarafından ödenen katkı payları vergiden müstesnadır. Bunun nedeni katkı paylarının vergi sonrası gelirden ödenmesidir. Aynı şekilde birikimlerin yatırıma yönlendirilmesi nedeniyle elde edilen getiriler üzerinden de vergi hesaplanmamaktadır. Vergi, ancak sistemden ayrılma ya da emekli olma hallerinde sadece elde edilen yatırım getirileri üzerinden tarh edilmektedir. Bu haliyle sistem Muaf-Muaf-Vergi modeline göre işletilmektedir. Devlet destekleri ve sistemin vergilendirilmesi özellikle sistemde kalmayı teşvik eder niteliktedir. Bunun yanında ölüm ya da malul kalma hallerinde de özel hükümler uygulanmaktadır.
Bireysel emeklilik sisteminde var olan başlıca aktörler; Hazine Müsteşarlığı, Sermaye Piyasası Kurulu, Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, Emeklilik Gözetim Merkezi Anonim Şirketi, Takasbank, bireysel emeklilik şirketleri ve aracıları, emeklilik fonları ve katılımcılardır. Sistemde yer alan aktörler elde ettikleri gelirler yönünden vergi mevzuatının çeşitli hükümlerine göre ya vergilendirilmekte ya da gelirleri vergi dışı bırakılmaktadır. Bu çalışmada sistemde hizmet ifa eden ya da hizmetten yararlananların vergi kanunları karşısındaki durumları detaylı bir biçimde ele alınmıştır. Sisteme yönelik vergi uygulamalarının dünü ve bugünü ayrı ayrı ele alınarak, geçmiş sorunlar bu sorunlara yönelik getirilmiş çözüm önerileri, mevcut sorunlar ve bu sorunlara dünya uygulamalarından örnekler yardımıyla öneriler getirilmiştir. Çalışma, nitel yöntemle hazırlanmış olup, döküman analiz tekniğiyle veriler/bilgiler toplanmıştır. Geniş bir literatür taraması yapılarak mevcut durum analiz edilmiş, sorunlar tespit edilmiş ve çeşitli ülkelerde yer alan uygulama örnekleri ile çözüm önerileri getirilmiştir.
Throughout history, humanity has faced certain threats because of various risks. Besides natural disasters and occupational accidents, elderliness is one of these risks. Especially elderliness becomes evident during the periods when the ones who have capacity to work lose their performance. The most important problem confronting the aging class is revenue loss. This revenue loss is tried to be compensated through the social security offered by the state within the social security system. In this respect, private pension system is the supplementary to this security. Today, private retirement insurance is called private pension system. Participants of the private pension system transfer their savings to the accounts opened on their behalf, and these savings are directed to the investment and again the profits of these savings are pursued on the related accounts. By this means, participants have pool accounts which provide them with a side income for their old age. Participants, who reach the retirement span legally and according to conditions judged in the legislation, demand the full balance of the savings or earn pension allowance. Turkish private pension system provides participation opportunity to the people from all strata based on voluntariness.
From 1st January 2017, mandatory private pension system is going to be implemented. Participants retire from the system providing that they pay premium for minimum 10 years and reach age 56. Participants are allowed to draw full balance of their savings before the retirement. In such a case, participants benefit from the support, which is provided by the state and aim to encourage the system, but on a limited scale. The principal of these contributions is state contribution. State contribution rate is 25% of the total amount of money invested.
Contributions paid to the system by the participants are free of tax. The reason is that contributions are paid from the post tax income. Similarly, because the savings directed to the investment, tax is not calculated from the profits gained in this transaction. Tax is imposed only in case of withdrawing from the system or retirement and only on the basis of the investment profits. As it is, the system runs on the Exempt-Exempt-Tax Model. State contributions and the taxation of the system aim to encourage the participants to stay in the system. Besides, in case of death or becoming permanently disabled, special provisions are implemented.
Primary actors in the private pension system are Secretariat of Treasury, The Capital market Board, The Ministry of Finance Revenue Administration, Pension Monitoring Centre Incorporated Company, Takasbank, private pension companies and mediators, pension funds and participants. The actors in the system are taxed in terms of the profits they gain, according to the certain provisions of tax legislation, or their profits are exempted from tax. This study scrutinizes the status of the individuals who serve in the system or the beneficiary of the system considering the tax legislation, Addressing the taxation practices of the system in the past and today separately, the problems encountered in the past and the solutions offered- if any, were documented. The study also handles the current problems and offers solutions to these problems from the cases around the world. In the present qualitative study, the data was gathered according to the document analysis method. Reviewing an extensive literature, the current situation was analyzed, problems were ascertained and the suggestions were made regarding the practices in the various countries around the world.