Covid-19 Pandemisinin Türk Kamu Maliyesi Üzerine Olası Etkilerinin Değerlendirilmesi


Çalcalı Ö.

CONCOVİD Online International Conference, İstanbul, Türkiye, 12 - 14 Haziran 2020, ss.51-52

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.51-52
  • Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Covid-19 hastalığı Çin’de ilk görüldüğü Aralık 2019’dan bu yana neredeyse bütün ülkelere yayılmış ve Dünya’yı kasıp kavuran bir pandemi haline dönüşmüştür. Bu süreçte pek çok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de salgının önüne geçebilmek amacıyla bir dizi önlemler alınmıştır. Bunlar; bazı işyerlerinin kapatılması, ulusal ve uluslararası seyahatlerin durdurulması, organizasyonların iptal edilmesi ya da ertelenmesi, okulların kapatılması ve en önemlisi sokağa çıkma yasağı uygulaması gibi sert nitelikli önlemlerdir. Söz konusu önlemler piyasa ağırlıklı Türkiye ekonomisini oldukça yavaşlatmıştır. Ülke nüfusunun çoğunun yaşadığı ve her bakımdan ekonominin omurgasını oluşturan 30 büyükşehirde bu önlemlerin daha sert uygulanmış olması, ekonomik aktiviteleri adeta durma noktasına getirmiştir. Bu halin mevcudiyetinin haftaları aşıp aylara varması ise pek çok kişi ve firma için ekonomik çöküntü riskinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu noktada, serbest piyasa ekonomisinin tek başına böyle bir soruna çözüm üretemeyeceğini savunan, Keynesyen yaklaşımın salık verdiği maliye politikaları devreye sokulmuştur. Süreç içerisinde hayata geçirilen politika uygulamalarıyla devlet Covid-19 pandemisinin ekonomi üzerindeki yıkıcı etkilerini azaltmaya çalışmıştır. Söz konusu politika uygulamaları öngörülmeyen bir biçimde kamu harcamalarını artırmış ve kamu gelirlerini azaltmıştır. Dolayısıyla hala devam eden bu durum kısa dönemli bir şok etkisi meydana getirmiştir. Ancak kamu maliyesi açısından esas problem kanımızca orta vadede ortaya çıkacaktır. Zira özellikle sağlık harcamalarındaki yüksekliğin bir süre daha devam etmesi ve ekonomik hayatın normale dönmesinin zaman alacağının öngörülmesi nedeniyle vergi gelirlerindeki azlığın sürmesi beklenmektedir. 2020 yılı Mart ve Nisan ayı merkezi yönetim bütçe gerçekleşmelerinde görülen yüksek açıklar bu durumu teyit eder niteliktedir. Bütçe dengesinde yaşanacak negatif yönlü seyri, kamu borçlanmasında ve borç stokundaki artışlar izleyebilecektir. Bu bağlamda, 2019 yılı merkezi yönetim bütçe açığının öngörülenden fazla gerçekleşmesiyle başlayan kamu maliyesindeki kısmi bozulmanın, 2020 yılında şiddetli olmakla birlikte, takip eden birkaç yıl boyunca azalarak sürmesi beklenmektedir. Bu çalışmada Covid-19 pandemisinin Türk kamu maliyesi ve ekonomisine olası olumsuz etkileri ve bu etkilerin sonuçlarını hafifletmek için ne gibi kamusal politikalar üretilebileceği, mevcut ve gerçekleşmesi muhtemel veriler ekseninde tartışılmıştır. 

Covid-19 disease has spread to almost all countries since its first appearance in China and has turned into a pandemic that swept the world. In this process, a number of measures have been taken in Turkey as in many countries in order to prevent the epidemic. These are; strict measures such as closing some workplaces, stopping national and international travel, canceling or postponing organizations, closing schools, and most importantly curfew. Those measures considerably decelerated market-based Turkish economy. The fact that these measures have been implemented more harshly in 30 metropolitan cities, where the majority of the country's population lives and which constitute the backbone of the economy, has brought economic activities to a halt. The existence of this state exceeded weeks and months, resulting in the risk of economic collapse for many people and companies. At this point, fiscal policies recommended by the Keynesian approach, which argue that the free market economy cannot produce a solution to such a problem alone, have been introduced. With the policy implementations implemented in the process, the state tried to reduce the devastating effects of the Covid-19 pandemic on the economy. These policy practices unexpectedly increased public spending and reduced public revenues. Therefore, this still ongoing situation has produced a short-term shock effect. However, in our opinion, the main problem in terms of public finance will arise in the medium term. The decrease in tax revenues is expected to continue, especially since it is thought that the increase in health expenditures will continue for a while and economic life will take time to return to normal. The high deficits seen in the central government budget realizations in March and April 2020 confirm this situation. The negative course in the budget balance will be followed by the increases in public borrowing and debt stock. In this context, the partial deterioration in public finances, which started with the 2019 central government budget deficit exceeding the projected, is expected to continue with a decline for the next few years although it is severe in 2020. In this study, the possible negative effects of Covid-19 pandemic on Turkish public finance and economy and what public policies can be produced to alleviate the consequences of these effects are discussed in the context of current and probable data.