BASRA VE KÛFE EKOLLERİNDE KIYASIN ÂMİL NAZARİYESİNE ETKİSİ

Kişmir A.

THE JOURNAL OF INTERNATIONAL SOCIAL RESEARCH, cilt.12, sa.65, ss.1363-1372, 2019 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 12 Sayı: 65
  • Basım Tarihi: 2019
  • Dergi Adı: THE JOURNAL OF INTERNATIONAL SOCIAL RESEARCH
  • Derginin Tarandığı İndeksler: ERIC (Education Resources Information Center), Index Islamicus, Linguistic Bibliography, Linguistics & Language Behavior Abstracts, MLA - Modern Language Association Database, Political Science Complete, Sociological abstracts, Worldwide Political Science Abstracts
  • Sayfa Sayıları: ss.1363-1372
  • Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu makale Sîbeveyh’ten günümüze kadar birçok dilcinin kabul etmiş olduğu âmil teorisi üzerinde kıyasın etkisini Basra ve Kûfe dil ekolleri bağlamında ele almaktadır. Âmil teorisi, kısaca cümle içindeki kelimelerin sonundaki değişikliğin bir âmil sebebiyle gerçekleştiğini ifade eder. Hemen hemen bütün gramer kitapları bu sistem üzere telif edilmiş, âmil, mamûl ve irab konuları özellikle klasik eserlerde sistematik bir şekilde ele alınmıştır. Gramer âlimleri, âmil nazariyesini dikkate alarak “aralarındaki benzerlik sebebiyle bir kelimenin hükmünü başka bir lafza hamletmek” olarak tanımlanan kıyası etkin bir şekilde kullanmışlardır. Hatta cümlede âmilin belirlenmesi ve hangi tür kelimenin amel edeceği ile ilgili Basra ve Kûfe dil ekollerindeki tartışmaların ana kaynağını kıyas oluşturmaktadır. Bu nedenle konu önem arz etmektedir.