Akademik Veri Yönetim Sistemi
Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, cilt.25, sa.1, ss.477-508, 2025 (ESCI)
Başta Hanefî mezhebi olmak üzere, “mütekavvim mal” kavramının en önemli kıstaslarından biri, müntefe‘un bih, yani “hukuken faydalanılabilir” olmadır. “Müntefe‘un bih” kavramının müstakil olarak tüm yönleriyle çalışmaya konu edilmesi, İslam hukukunun “meşru mal” tasavvurunu ortaya koyma açısından önem arz etmektedir. Konu, Hanefî ve Şâfiî mezhebi çerçevesinden ele alınmış olup, müntefe‘un bih kavramını esas kabul etmeleri açısından, Hanefî doktrin görüşleri noktasında daha çok detaya girilmiştir Araştırma büyük oranda satım akdini ilgilendirdiği için, birkaç farklı akit dışında teori, bey‘ akdi üzerinden inşa edilmeye çalışılmıştır.
Çalışmanın amacı; mütekavvim mal kavramının sınırlarını, bir malın mütekavvim kabul edilmesinde necisliğin mutlak kriter olup olmayacağını ve müntefe‘un bih kavramının bazı akitlerin sıhhatini belirlemedeki etkisini ortaya koymaktır. Araştırma, Hanefi-Şâfiî fürû literatüründe; “müntefe‘un bih”, “mütekavvim” ve “mâliyyet” gibi kavramlar üzerinden detaylı kavram taramaları neticesinde ortaya konulmuş ve yakın zamanda yapılmış çalışmalarla zenginleştirilmiştir. Araştırmanın sonucunda, “müntefe‘un bih” kavramına, meselelerin çözümünde temel bir ilke olarak genişçe yer veren mezhebin Hanefîler olduğu gözlemlenmiştir.