Akademik Veri Yönetim Sistemi
15. ULUSLARARASI SINIF ÖĞRETMENLİĞİ EĞİTİMİ SEMPOZYUMU, Muğla, Türkiye, 11 - 14 Mayıs 2016, cilt.1, ss.450
İLKÖĞRETİM TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDA (1-4) YER ALAN ŞİİRLERİN BİÇİM ÖZELLİKLERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Yrd. Doç. Dr. Demet SANCI UZUN, Rize Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, demet.sanciuzun@erdogan.edu.tr Arş. Gör. Merve Hülya KİBAR FURTUN, Rize Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, merve.kibar@erdogan.edu.tr
ÖZET Güzellik duygusu, estetik haz ve müzikalite zevki kazandırmada dil öğretiminin önemi büyüktür. Bu da dilin en ustalıkla kullanılmış hali olan şiir yoluyla gerçekleştirilir. Şiirdeki ritim ve ahenk çocuğun musiki, güzellik ve estetik duygusunu beslemekte; şiire daha çok ilgi duymasını ve bazı becerileri şiir yoluyla öğrenmesini kolaylaştırmaktadır. Bu bağlamda çocukların ilgisini çekebilecek estetik değer taşıyan şiirler çocuğun dil gelişimini desteklemektedir. İlköğretim birinci kademedeki öğrenciler henüz somut düşünme ve algılama evresindedirler. Bunun için Türkçe dersi öğretim programında yer alan “Türkçeyi sevmelerini, doğru, güzel ve etkili kullanmalarını sağlamak” genel amacının ulaşılabilir olması, ders kitaplarında yer alan şiirlerin mümkün olduğunca somut göstergelerle sarmalanarak öğrenciye sunulmasına bağlıdır. Şiirin ilköğretim çağındaki öğrenci tarafından sevilmesi, beğenilmesi ve doğru algılanabilmesi şiirde bulunan ritim ve ahenk unsurlarının doğru şekilde kullanılmasıyla gerçekleşir. Bireyde güzellik duygusunun beslenmesi ve estetik algının gelişmesi için onu henüz somut işlemler dönemindeyken şiirsel işlev bakımından müzikalitesi yüksek, dizelerinde ritmi ve ahengi doğru biçimde yakalayan şiir metinleriyle karşılaştırmak gerekir. Çalışmanın amacı 2015-2016 eğitim-öğretim yılında 1-4. sınıflarda okutulan Türkçe ders kitaplarındaki şiirleri biçim özellikleri açısından incelemek, şiirlerin ritim ve ahenk özelliklerini şiir diline uygunluk açısından öğretmen ve öğrenci görüşleri çerçevesinde değerlendirmektir. Doküman incelemesi yöntemi kullanılan çalışmada şiirlerden elde edilen veriler içerik analizi ile sınıflandırılmış, öğretmen ve öğrenci görüşleri ile elde edilen bulgular karşılaştırılarak metinler değerlendirilmiştir. Sonuçta söz konusu şiirlerin büyük kısmının şiir dili özelliklerini yeterli düzeyde yansıtmadıkları, programda belirtilen temalara uygunluk kaygısı ile kulağa hoş gelmeyen, ahenk açısından yetersiz ve ritmik olmadığı için de dikkat çekme ve çocuk zihninde kalıcı olma özelliğini yitirmiş metinler olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar sözcükler: Biçim, şiir, şiirsellik, somut işlemler dönemi, Türkçe ders kitapları