ÇEKİM MODELİ: TÜRKİYE’NİN İHRACATI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Tatlıcı Ö., Kızıltan A.

Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, cilt.25, ss.297-299, 2011 (Hakemli Dergi)

Özet

Çekim modeli, adını, Newton’un “yerçekimi kanunu”ndan almaktadır. Buna göre iki madde arasındaki çekim kuvveti, maddelerin kütleleriyle doğru orantılı, aralarındaki mesafenin karesiyle ters orantılıdır. Model dış ticarete uyarlandığında iki ülke arasındaki ticaret hacmi, ülkelerin milli gelirleriyle doğru orantılı, aralarındaki mesafeyle ters orantılı olarak değişir. Bu çalışmada, çekim modeli, Türkiye’nin ihracatı üzerine uygulanmıştır. Modelde 46 ülke ve 1994–2007 arasını kapsayan 14 yıllık panel veri yer almıştır. Kullanılan bağımsız değişkenler, Türkiye’nin ve diğer ülkelerin GDP’leri, nüfusları, ülkelerin başkentlerinin Ankara’ya uzaklıkları, Gümrük Birliği ve ortak sınır kukla değişkenleridir. Bağımlı değişken ise Türkiye’nin ihracatıdır. Model tahmin edildiğinde, Türkiye ve diğer ülkelerin GDP’leri beklendiği gibi pozitif işaretli ve anlamlı çıkmıştır. Türkiye’nin ve diğer ülkelerin nüfus değişkenlerinin katsayılarının anlamsız olduğu bulunmuştur. Mesafe değişkeninin katsayısı ise beklenen negatif işarete sahiptir ve anlamlıdır. Gümrük Birliği’nin ve ortak sınırın, Türkiye’nin ihracatı üzerinde anlamlı etkileri bulunamamıştır

The gravity model takes its name from Newton’s “The Gravity Theory”. According to this theory, the attraction force between two objects is proportional to their masses and inversely proportional to squared distance between them. As the model adopted to international trade, the trade volumes between two countries are proportional to their GDP and inversely proportional to distance between them.In this study, the gravity model was applied to Turkey’s export. The model includes panel data covering time series data from 1994 to 2007 for 46 countries. The explanatory variables are Turkey’s and its partner countries’ GDP, their populations, partner countries capitals distance to Ankara and Custom Union and common border dummies. The dependent variable is Turkey’s export. According to estimation of the model, Turkey’s and partner countries GDP’s coefficients had positive sign and were significant as expected. Both of Turkey’s and partner countries populations coefficients were insignificant. The coefficient of distance variable was significant and had negative sign as expected. Costum Union and common border have not significant effect on the Turkey’s export.