Akademik Veri Yönetim Sistemi
JAES, cilt.4, sa.2, ss.263-271, 2019 (Scopus)
Evsel kökenli yemek atıkların değişik yöntemlerle geri kazanılması bir yandan çevrenin korunması; diğer yandan ulusal ekonomiler için çok büyük bir öneme sahiptir. Bu çalışmada, demlenmiş çay atığı ve evsel yemek atıkları ile beslemenin Kırmızı Kalifornia solucanından elde edilen katı solucan gübresindeki (vermikompostaki) bazı besin elementlerine etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla, altı farklı besi ortamında rastgele yönteme göre üç tekrarlı deneme deseni kurulmuştur. Denemelerin her birine başlangıç ağırlıkları belirlenen besi ortamları ve bu besi ortamlarının içine ağırlıkları tespit edilen 30’ar adet solucan eklenmiştir. 1 ay arayla deneme kaplarındaki solucanlar sayılmış, ağırlıkları belirlendikten sonra tekrar deneme kaplarına bırakılmıştır. Sekiz haftadan (besi yemleri tamamen gübreye dönüştükten sonra) sonra solucan gübreleri alınmış ve hava kurusu hale getirildikten sonra analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda en yüksek solucan sayısı ve ağırlığına % 50 demlenmiş çay atığı + % 50 inek gübresi besi ortamı karışımından elde edilen solucan gübresinde rastlanmıştır. Yemek atıklarının ≥ % 50 olduğu besi ortamlarında (B, C, F) solucanların öldüğü belirlenmiştir. Besi ortamlarından elde edilen solucan gübresindeki en yüksek azot değerine (% 2,16) % 100 demlenmiş çay atığından elde edilen solucan gübresinde, en yüksek fosfor, potasyum, kalsiyum, çinko, bakır, demir, magnezyum ve pH değerlerine % 50 demlenmiş çay atığı + % 50 inek gübresinden elde edilen solucan gübresinde, en yüksek mangan değerine % 40 demlenmiş çay atığı + % 40 yemek atığı + % 20 inek gübresinden elde edilen solucan gübresinde rastlanmıştır. Yemekte kullanılan malzemelerin üretimlerinde farklı tip pestisidlerin kullanılması, bu atıklardaki solucanların ölmesine neden olduğu düşünülmektedir. Evsel kökenli yemek atıklarına değişik oranlarda demlenmiş çay atığı ve fermente olmuş inek gübresi atığının eklenmesi sonucu elde edilen vermikomposttaki besin maddesi içerikleri değişmektedir. Farklı besi ortamı olarak tercih edilen evsel kökenli yemek atıklarının kompoze süresinin solucan ağırlığı, sayısı ve meydana gelen solucan gübresinin bazı besin elementlerine etkisi olduğu söylenebilmektedir. Ancak bu etkinin somut biçimde ortaya konulabilmesi için evsel kökenli yemek atıklarında farklı fermentasyon yöntemi ve fermentasyon süresi gibi faktörlerin nasıl bir etkiye sahip olduğu yeni araştırmalarla ortaya konulmalıdır. Böylece besin elemenleri bakımından en yüksek içeriğin elde edilmesi için atıklardaki en ideal fermentasyon yöntemi, süresi ve ideal besi karışım oranı somut biçimde ortaya konulmuş olur