GERIATRIK POPÜLASYONDA FEMUR ÜST UÇ YETMEZLIK KIRIKLARININ ÖNLENMESINDE BESLENMENIN ÖNEMI

Rıfat Şahin1, Mehmet Sabri Balık1

1Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Fakültesi, Ortopedi ve Travmatoloji Ana Bilim Dalı, Rize

Giriş-Amaç: Dünyada sağlık alanındaki gelişmelerle ortalama yaşam beklentisi arttı. Bu gelişme, yaşlı nüfus artışıyla birlikte kalça kırık prevalansını da artırdı (1,2). Kalça kırıkları, ciddi ekonomik yük oluşturmasının yanı sıra yüksek mortalite ve morbiditesi sebebiyle oldukça önemlidir (3). Yaşlılarda beslenme yetersizliği de nispeten
sık olduğu bilinmektedir (4,5). Bu çalışmadaki amacımız; geriatrik kalça kırıklı hastaların beslenme durumunu, kırık öyküsü olmayan benzer popülasyon ile karşılaştırarak yaşlılardaki yüksek enerjili olmayan kırıkların önlenmesinde beslenmenin önemini saptamaktır.

Gereç-Yöntem: Kliniğimizde 2016-2019 yılları arasında, travma olmadan veya düşük enerjili travma sonrası femur üst uç kırığı tanısı ile opere edilen 241 hastanın hastane arşivinde mevcut olan görsel ve yazılı dökümanları geriye dönük incelendi. 65 yaş üstü, daha önce kırık hikayesi olmayan, malignite öyküsü olmayan, kronik nöro-psikiyatrik hastalığı olmayan ve beden kitle indeksi >22 olan 77 hasta (54 kadın, 23 erkek) çalışmaya dahil edildi. Yüksek enerjili travmaya bağlı oluşan kırıklar çalışma dışı bırakıldı. Kırık hikayesi ve kronik ek hastalığı olmayan aynı yaş grubundaki 44 hasta (26 kadın,18 erkek) kontrol grubu olarak belirlendi. Hastaların ilk müracatındaki laboratuvar verileri incelendi. Albümin, total protein, kalsiyum ve hemoglobin değerleri kayıt edildi. Kırık ve kontrol grubunun bu değerleri karşılaştırıldı. Değerlendirmede istatistiksel olarak ki-kare ve student’s testleri kullanıldı ve p değeri <0.05 anlamlı kabul edildi.

Bulgular: Kırık grubu 54 kadın, 23 erkek olmak üzere 77; kontrol grubu 24 kadın, 18 erkek olmak üzere 42 olgudan oluşmakta idi. Kırık ve kontrol grubunun (mean±standart deviasyon) değerleri sırasıyla, yaş: 79,75±8,58 - 76,95±7,23, albümin: 33,75±4,41 - 39,26±2,78, total protein: 62,26±6,96 - 69,92±5,90, kalsiyum: 86,61±7,19 - 93,09±5,64, hemoglobin: 11.09±1.87 - 12.73 ±1.54 olarak verildi. Kırık ve kontrol grupları, yaş, cinsiyet, albümin, total protein, kalsiyum, hemoglobin verileri istatiksel olarak değerlendirildi. Her iki grupta cinsiyet dağılımları ki kare testi ile değerlendirildi (p=0.141). Her iki grupta cinsiyet, albümin, total protein, kalsiyum, hemoglobin verileri bağımsız gruplarda t test ile değerlendirildi. İstatistiksel olarak yaş (p=0.354) ve hemoglobin (p=0.145) değerleri anlamsız; albümin (p<0.001), total protein (p<0.001) ve kalsiyum (p<0.001) değerleri anlamlı olarak bulundu.

Tartışma-Sonuç: Femur üst uç kırığı olan geriatrik hastaların kontrol grubuna kıyasla albümin, total protein, kalsiyum gibi beslenme düzeyini gösteren değerlerinin düşük olduğu belirlendi. Yaşlılardaki femur üst uç kırıklarının önemli bir kısmını yetmezlik kırıkları oluşturduğundan, beslenme yetersizliğinin önlenmesi ve tedavisi ile yetmezlik kırıklarının insidansında azalma sağlanabilir. Menopoz-andropoz sonrası dönemdeki bireylerde kemik dansite ölçümü gibi rutin yapılan tetkiklere ilaveten kanda albümin, total protein ve kalsiyum değerlerinin de takip edilmesini ve yetersizliklerinin önlenmesini öneriyoruz.

Anahtar Kelimeler : geriatric orthopedics, Hip Fractures, nutritional biomarkers

Kaynakça

1)Melton LJ III, Cooper C. Magnitude and impact of osteoporosis and fractures. In: Marcus R, Feldman D, Kelsey J, eds. Osteoporosis, 2nd edn (vol 1). San Diego: Academic Press, 2001: 557–67.

2)Malafarina V, Reginster JY, Cabrerizo S, Bruyère O, Kanis JA, Martinez JA, Zulet MA. Nutritional Status and Nutritional Treatment Are Related to Outcomes and Mortality in Older Adults with Hip Fracture. Nutrients. 2018 Apr 30;10(5):555. doi: 10.3390/nu10050555. PMID: 29710860; PMCID: PMC5986435.

3)Cooper C, Cole ZA, Holroyd CR, Earl SC, Harvey NC, Dennison EM, Melton LJ, Cummings SR, Kanis JA; IOF CSA Working Group on Fracture Epidemiology. Secular trends in the incidence of hip and other osteoporotic fractures. Osteoporos Int. 2011 May;22(5):1277-88. doi: 10.1007/s00198-011-1601-6. Epub 2011 Apr 2. PMID: 21461721; PMCID: PMC3546313.

4)Valentini AA, Federici M, Cianfarani MA, Tarantino U, Bertoli A. Frailty and nutritional status in older people: the Mini Nutritional Assessment as a screening tool for the identification of frail subjects. Clin Interv Aging 2018;13:1237e44.

5)Torres, M.J.; Féart, C.; Samieri, C.; Dorigny, B.; Luiking, Y.; Berr, C.; Barberger-Gateau, P.; Letenneur, L. Poor nutritional status is associated with a higher risk of falling and fracture in elderly people living at home in France: The Three-City cohort study. Osteoporos. Int. 2015, 26, 2157–2164.