Research Information System
in: Yazma Eğitimi, Mehmet Nuri KARDAŞ, Editor, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara, pp.285-319, 2021
Resim yazısı, hece yazısı, harf
yazısı, çivi yazısı, hiyeroglif, papirüs, parşömen, kâğıt, kalem ve internet…
Bu kavramlar, yazının geçmişten günümüze yolculuğunu özetler. İnsanlık
tarihinde birçok önemli buluşa imza atılmakla birlikte yazının icadı ile
interneti ayrı tutmak mümkündür. Tarih boyunca anlatım ve sanat aracı olarak kullanılan
yazı, günümüzde teknolojinin olanakları sayesinde görüntü ve ses gibi uyaranların
iç içe yer aldığı ortamlarda çok değişik görünümlerde karşımıza çıkmaktadır.
Eğitim ortamları, uygulama alanı
olma özelliği taşıdığı için bireyin dil becerilerinin gelişiminde önemli bir
işlev üstlenmektedir. Teknoloji ise her alanı olduğu gibi eğitim ortamlarını
değiştirerek dönüştürmektedir. Bu dönüşüm, dil eğitimine yönelik ortamlarda
bütünüyle görülmektedir. Bundan dolayı dinleme/izleme, konuşma, okuma ve yazma
olmak üzere her bir beceri alanının eğitim ortamı ile ilişkisinin çok yönlü
olarak sorgulanması gereklidir. Bu kitap bölümünde yazma becerisine yönelik
eğitim ortamları üzerinde durulmaktadır.
Türkçe eğitiminde formel ve informel ortamlarda yürütülen
çalışmalarla öğrencilerin dil ve zihin becerileri bütüncül bir yaklaşımla
geliştirilmeye çalışılır. Bu süreçte, karmaşık yapısı ve zor kazanılması
sebebiyle yazma becerisini geliştirebilecek eğitim ortamlarına ciddi anlamda
ihtiyaç vardır. Yazma becerisine
yönelik ortam tasarımında öğrenci merkezli anlayışla bireysel farklılıkların
dikkate alınması, bütüncül yaklaşım doğrultusunda yaratıcılığı geliştirici
yaklaşımların izlenmesi, güncel ve yenilikçi uygulamalara yer verilmesi, sürece
dayalı ve etkileşimli çalışmalarla bu becerinin gelişiminin desteklenmesi
gereklidir. Hiç kuşkusuz teknoloji, bu ortam tasarımının en önemli belirleyicilerinden
biridir.
Teknolojiyi eğitim ortamlarıyla
buluşturan çoklu ortam; ses, görüntü, yazı vb. içeriklerin bir arada
kullanımına dayanır. Dilsel, görsel ve işitsel uyaranların eş zamanlı olarak
işe koşulduğu çok uyaranlı eğitim ortamlarında, yazma becerisi
geliştirilebilir. Bu çoklu ortam araçları, birden çok duyuya seslenerek yazma
becerisinin gelişimine önemli katkılar sağlar. Bundan dolayı öğrenen özerkliği anlayışı temelinde
etkileşimli sınıf ortamlarında çoklu ortam araçlarının yazma becerisini
geliştirebileceği unutulmamalıdır.
Çevrim içi
ortamlarda e-posta, cep telefonu, tablet ve diğer mobil araçlar öğretmenin
kılavuzluğunda yazma beceresinin geliştirilmesinde kullanılmalıdır. Dijital
ortamlarda web 2.0 araçlarıyla ilgi çekici ve çok yönlü yazma uygulamaları yapılabilmektedir.
Viki (iş birlikçi yazarlık), Wattpad, Padlet, Sosyal Medya Uygulamaları,
E-portfolyo, Ağ Günlüğü (Blog) ve Dijital Öykü kullanımı, dijital ortamda
kullanılabilecek uygulamalar arasındadır. Bu bağlamda öğrenciler dijital hikâye
ve kitap yazma programları arasında yer alan Pixton, Storyjumper, Storyboard
That ve Storybird uygulamaları ile eğlenceli ve etkileyici metinler
oluşturabilirler. Bunun yanı sıra öğrencilerin zihinsel ve sosyal becerilerini
doğrudan etkileyen elektronik yazma çalışmalarına önem verilmeli, öğrencilere
dersin içeriğine uygun biçimde e-yazma çalışmaları yaptırılmalıdır. Özetle
teknolojinin yazma becerisiyle bütünleştirilmesi, yazma becerisine yönelik
ortam tasarımını sürekli güncelleştirmeyi gerektirecektir.