Akademik Veri Yönetim Sistemi
KARADENIZ 18th INTERNATIONAL CONFERENCE ON SOCIAL SCIENCES, Rize, Türkiye, 4 - 06 Temmuz 2025, ss.721-728, (Tam Metin Bildiri)
Yer kabuğundaki fay hatlarının kırılması sonucu oluşan depremler önlenemez ancak zararları toplum eğitimi ve katılımı ile önlenebilir. Gelecek nesilleri yetiştirecek olan öğretmen adaylarının deprem nedenlerine yönelik atıflarını saptamak eğitim programını hazırlamak için önemlidir. Bu araştırmanın amacı Rize’de, Eğitim Fakültesi öğrencilerinin depreme yönelik atıflarını ve ilişkili faktörleri saptamaktır. Kesitsel tipteki araştırma, Eğitim Fakültesi’nin Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık, Sınıf Öğretmenliği, Matematik Öğretmenliği, Fen Bilgisi Öğretmenliği ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölümlerinin birinci ve dördüncü sınıflarında öğrenim görmekte olan 405 öğrenciyi kapsamaktadır. Şubat-Mart 2024 tarihlerinde sınıflarda öğrencilere anket uygulanarak yapılan araştırmanın bağımlı değişkeni araştırmacılar tarafından oluşturulmuş bir deprem senaryosudur. Senaryoda deprem nedeni olarak “kötü talih”, “güvensiz binalar”, “fay hattı üzerine kurulmuş kentler” ve “gelişmiş teknolojik araçlarla depremi tetikleme” şeklinde dört seçenek bulunmaktadır. Bağımsız değişkenler; kişisel, ailesel özellikler, inançlar ve bilimsel tutumlardır. Nedensel atıf yüzdeleri hesaplanmış, bağımsız değişkenlere göre dağılımları ki-kare testi ile analiz edilmiştir. Öğrenciler ortalama 20.8±0.1 yaşındadır, %76.3’ü kadındır, %90.4’ü ilahi bir varlığa, %77.5’i ilahi adalete inanmaktadır. Öğrencilerin %93.3’ü bilimsel gelişmeleri düzenli olarak ya da ara sıra takip etmektedir. Deprem nedenine yönelik atıflar sırasıyla "güvensiz binalar" (%94.8), “fay hattı üzerine kurulmuş kentler" (%91.6), "yabancı ülkelerin teknolojik silahlarıyla tetiklenme” (%43.0) ve “Kötü talih”tir (%23.0). Dördüncü sınıf öğrencileri (%97.9) “fay hattı üzerine kurulmuş kentler” maddesine birinci sınıflardan (%86.0) daha fazla atıf yapmıştır (p=0.001). Bilimsel gelişmeleri takip etmeyenlerde “Kötü talih” atıfı (%29.6) takip edenlere (%7.9) kıyasla daha yüksek bulunmuştur (p=0.001). Sonuç olarak, Rize’de öğretmen adaylarının tamamına yakını, beklendiği gibi, deprem afetini çevresel/davranışsal faktörlerle açıklamış ancak önemli bir kısmı gerçek olduğu kanıtlanamayan, kontrol edemeyecekleri nedenlerle açıklamışlardır. İnsanın bilim ve teknolojiyi kullanarak çevresindeki tehlikeleri, kötü olasılıkları kontrol edebileceği böylece kaliteli ve uzun bir yaşam sürdürebileceği bilinmektedir. Gelecek nesillerin bilimsel tutumla yetişmeleri için orta ve yükseköğrenimde sağlıkla ilgili bilgilerin neden sonuç ilişkisine dayalı interaktif yöntemlerle verilmesi önerilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Atıf, deprem, komplo teorisi, kültür, öğrenci