Akademik Veri Yönetim Sistemi
23. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumuna (USOS-2025), Ankara, Türkiye, 23 - 26 Ekim 2025, ss.1, (Tam Metin Bildiri)
İlkokul eğitimi, çocukların temel bilgi, beceri ve değerleri edinerek hayata hazırlandıkları önemli bir dönemdir. Bu süreçte sunulan Hayat Bilgisi dersi, öğrencilerin kendilerini, ailelerini, çevrelerini ve toplumsal rolleri anlamalarına yardımcı olurken aynı zamanda sosyal ve duygusal gelişimlerini destekleyen temel derslerden biri olarak öne çıkmaktadır. Değerlerin aktarılmasında en önemli derslerden biri olan Hayat Bilgisi dersi aracılığıyla öğrencilerin toplumda bir birey olarak var olmaları ve etkin, iyi bir vatandaş olarak yetişmeleri amaçlanmaktadır. Soyut kavramlar olarak kabul edilen değerlerin, özellikle ilkokul 1. sınıf döneminde gerçekleştirilecek öğretim etkinliklerinde somutlaştırılması büyük önem taşımaktadır. Bu gelişim döneminde öğrenciler, Piaget’nin bilişsel gelişim kuramına göre somut işlemler döneminde bulunduklarından, görsel ve dokunsal materyaller öğrenme süreçleri açısından oldukça işlevseldir. Edgar Dale’in “Yaşantı Konisi” modeli de en etkili öğrenme yöntemlerinin somut deneyimler ve materyallerle gerçekleştirildiğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, 1. sınıf Hayat Bilgisi derslerinde keçeden yapılmış dayanıklı ve üç boyutlu materyallerin kullanımı, öğrencilerin kazanımları daha kolay benimsemelerine ve değerleri deneyimleyerek öğrenmelerine katkı sağlayacaktır.
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli, 2024-2025 eğitim-öğretim yılında 1. sınıflarda ilk kez uygulanmaya başlanmıştır. Bu sebeple öğretmenlerin programın temel felsefesini, kazanımlarını ve değer boyutunu sınıf içinde nasıl somutlaştıracaklarına ilişkin desteğe ihtiyaç duyacakları düşünülmüştür. Bu doğrultuda geliştirilen üç boyutlu materyalle hem öğretmenlerin Maarif Modeli’ni daha kolay anlamalarına ve uygulamalarına destek olmak hem de öğrencilerin gelişim düzeylerine uygun şekilde öğrenme sürecine aktif katılım sağlamalarına yardımcı olmak hedeflenmiş olan bu çalışmanın amacı Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Hayat Bilgisi dersi 1. sınıf kazanımlarına yönelik geliştirilen üç boyutlu “Hayat’ın Postası” isimli materyali tanıtarak değerlendirmesini yapmaktır.
“Hayat’ın Postası” adlı materyal, keçeden üretilmiş ve laminasyon kaplama kâğıtlarla desteklenmiş olup hem üç boyutlu hem de dayanıklı ve estetik bir yapıya sahiptir. Materyal, ilkokul 1. sınıf Hayat Bilgisi dersi kazanımlarına uygun olarak altı temel öğrenme alanını kapsayan bölümlerden oluşmaktadır. Her bölüm, tematik bir yaklaşımla farklı renklerle kodlanmış zarflar aracılığıyla sunulmuştur: “Ben ve Okulum” sarı, “Sağlığım ve Güvenliğim” kırmızı, “Ailem ve Toplum” beyaz, “Yaşadığım Yer ve Ülkem” mor, “Doğa ve Çevre” pembe ve “Bilim, Teknoloji ve Sanat” bordo. Zarfların tamamı keçeden üretilmiş olup, bu yönüyle materyale dokunsal bir kalite ve kalıcılık kazandırılmıştır. Her zarfta yer alan içerikler, ilgili öğrenme kazanımlarıyla doğrudan ilişkilendirilmiş ve öğrencilerin bilgi, beceri ve değer edinimlerini ölçmeye ve pekiştirmeye yönelik öğrenme kanıtlarıyla desteklenmiştir.
“Hayat’ın Postası” materyalinin içeriğindeki etkinlikler, Maarif Modeli kapsamında 1. sınıf Hayat Bilgisi öğretim programında yer verilen 16 değerle de ilişkilendirilmiştir. Böylelikle materyalin hem öğretim süreçlerinde hem de değerlendirme aşamalarında çok yönlü bir kullanım potansiyeline sahip olduğu ifade edilebilir. Materyalin kapsamlı içeriği ve öğrenme alanlarına göre dağılımı çalışmanın bulgular bölümünde ayrıntılı biçimde sunulmuştur. 2024-2025 öğretim yılı boyunca araştırmacı tarafından uygulanan materyal, öğrencilerden alınan dönütler ve uygulama sürecindeki gözlemler doğrultusunda güncellenmiştir. Materyalin Maarif Modeli’nin de ön plana çıkardığı değerlerin sınıf ortamına yansıtılmasında öğretmene yardımcı olduğu ve öğrencilerin süreçten keyif aldıkları, değerleri daha kolay benimsedikleri gözlenmiştir. Sonuç olarak geliştirilen materyalin, yalnızca çocukların dikkatini çekmekle kalmayıp aynı zamanda öğrenme süreçlerini destekleyen, etkileşimli ve sürdürülebilir bir öğrenme deneyimi sağlayan özgün bir eğitim aracı olduğu ifade edilebilir.