Akademik Veri Yönetim Sistemi
CUMHURİYET 16. ULUSLARARASI SOSYAL BİLİMLER KONGRESİ, Ankara, Türkiye, 29 Ekim 2025, ss.1-13, (Tam Metin Bildiri)
Sendika kurma, sendikaya üye olma, toplu pazarlık sürecine katılma, grev hakkı gibi sendikal haklar evrensel insan hakları kapsamında herkesin yararlanması gereken temel haklardır. Anayasanın 51/1. maddesinde çalışan ve işverenlerin, üyelerin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini koruma ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma hakkına sahip oldukları belirtilmiştir. Kişilerin serbestçe sendika kurabilecekleri, sendikaya üye olabilecekleri ve genel olarak sendikal faaliyette bulunabilecekleri olumlu sendika özgürlüğü kapsamındadır. Sendika ile bireyler arasında kurulan üyelik ilişkisi serbest bir iradeye dayanmakta olup, bu şekilde bir ilişki olumlu sendika özgürlüğünün temel amacıdır. Bireylerin sendikaya üye olmama, üyelikten özgürce ayrılabilme, üye olmaya zorlanmama hakları olumsuz sendika özgürlüğü kapsamında yer almaktadır. Ayrıca sendikaların özel hukuk tüzel kişiliğine sahip olup, kendisini oluşturan bireyler gibi yasal sınırlar çerçevesinde faaliyette bulunma, sendika varlığını koruma ve sürdürme gibi hakları bulunmaktadır. Bireylerin herhangi bir işyerinde çalışabilmesi için sendikaya üye olması gerektiği şeklinde hükümler içeren sözleşmeler geçersiz olacaktır. Anayasa ve Kanunlarda bir çok sendikal güvence olmasına rağmen, uygulamada sendika hakkı ve özgürlüklerinin oldukça kısıtlanmış olduğunu söylemek mümkündür. Şöyle ki, işverenler işyerlerinde sendikalı işçi çalıştırmaktan kaçınmakta, sendikalı işçilerle iş sözleşmelerini devam ettirmeme eğiliminde oldukları bilinmektedir. İşçilerin yazılı hukukta yer alan sendika hak ve özgürlüklerinin uygulamada daha aktif şekilde uygulanmasının sağlanması gerektiği kanaatindeyiz. İşverenlere sendikalı işçileri çalıştırmaları halinde bir takım avantajların sağlanması gibi çözümler sunulabileceği düşüncesindeyiz.