Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Pegem Eğitim Kongresi, Diyarbakır, Türkiye, 16 - 18 Eylül 2020, cilt.1, sa.1, ss.174-175
Bu çalışma ile Türkiye’de öğretmen yetiştirme programlarına yönelik yapılmış program
değerlendirme araştırmalarının meta-değerlendirmesinin yapılması amaçlanmıştır. Meta-değerlendirme
program değerlendirme sürecinin son aşaması olarak araştırmanın eksik ve hatalarının ortaya koyulması
süreci yani değerlendirmenin değerlendirilmesi olarak ifade edilmektedir. Türkiye’de program
değerlendirme başlığı altında öğretmen yetiştirme programlarını değerlendirdiğini ifade eden çeşitli
araştırmalar söz konusudur. Bu çalışmada ise Gelişim ve İzlenilebilirlik Odaklı Değerlendirmeler olarak ifade
edilen ve değerlendirmede temel odağı programın gerçekten başarılı olup olmadığı olan kapsamlı program
değerlendirme araştırmaları dikkate alınmıştır. Bu bağlamda yöntemsel olarak da meta-değerlendirme
süreçlerinin basamaklarının takip edildiği araştırmada herhangi bir program değerlendirme yaklaşım ve
modelini kullanarak öğretmen yetiştirme programına yönelik gerçekleştirilmiş 9 program değerlendirme
araştırması değerlendirmeye alınmıştır. Çalışmada yukarıda sözü edilen ve diğer bazı ölçütlerde de dikkate
alındığından örnekleme yöntemi ölçüt örnekleme olarak ifade edilmiştir. Araştırma verileri araştırmacılar
tarafından geliştirilen “"Program Değerlendirme Standartları Kontrol Listesi” kullanılarak toplanmıştır. İlgili
veri toplama aracının geliştirilmesi sürecinde JCSEE (Eğitim Değerlendirme Standartları Ortak Komitesi)
tarafından oluşturulan “Program Değerlendirme Standartları” dikkate alınmıştır. İlgili standartlar
Türkçe’ye çevrilmiş, iki yabancı dil eğitimi uzmanından çeviri iki program uzmanından kavramsal uygunluk
adına uzman görüşü alınmıştır. Çevirisi yapılan standartlar kontrol listesi maddelerine dönüştürülmüş ve
iki ölçme ve değerlendirme uzmanından maddelerin yapısına ilişkin uzman görüşü alınmış ve kontrol
listesine son şekli verilmiştir. Araştırmada yer alan çalışmalar her biri 3’er araştırmayı inceleyecek biçimde
6 program uzmanı tarafından incelenmiş ve kontrol listesi kullanılarak değerlendirilmiştir. Böylece her bir
araştırma tutarlılık adına farklı uzmanlar tarafından ikişer defa değerlendirmeye tabi tutulmuştur.
Araştırma bulgularına göre yapılan çalışmalarda öğretmen yetiştirme programları adına temel eğitim
programları ve öğretmenlik meslek bilgisi dersleri değerlendirilmiştir. Program değerlendirme
standartlarının alt boyutları dikkate alındığında ilgili çalışmaların Amaca Uygunluk Standartları, Fizibilite
(Yapılabilirlik) Standartları, Uygunluk Standartları ve Doğruluk Standartları olarak ifade edilen tüm alt
boyutlarda ilgili standartları orta düzeyde karşıladığı ifade edilebilir. Çalışmalar bazı standartları
karşılamazken bu çalışmalarda bazı standartlara ilişkin herhangi bir bilgiye yer verilmemiştir. Ayrıca meta-değerlendirme sırasında kontrol listesinde Hesap Verebilirlik Standartları olarak ifade edilen standartlara
yer verilmemiştir. Bunun sebebi ilgili standartların zaten meta-değerlendirmenin yapılıp yapılmadığıyla
ilgili olmasıdır.