Türkiye’de Tahsil Edilen Vergilerin Vergilemede Adalet İlkesi Çerçevesinde Değerlendirilmesi

Pekşen F., Çalcalı Ö.

Vergi Raporu, sa.251, ss.71-87, 2020 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Basım Tarihi: 2020
  • Dergi Adı: Vergi Raporu
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.71-87
  • Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Maliye politikasının en önemli araçlarından birisi olan vergilerin, ekonomi üzerinde doğrudan veya dolaylı etkileri bulunmaktadır. Söz konusu etkilerin olumlu sonuç doğurabilmesi için vergi yükünün hakkaniyetli bir şekilde dağıtılmış olması gerekmektedir. Başka bir ifadeyle, vergi politikası mümkün olduğu ölçüde vergilemede eşitlik ve adalet ilkelerine uygun yürütülmelidir. Bu çalışmanın amacı, Türk Vergi Sistemi mevzuatında yer alan vergilerin son yıllardaki tahsilat oranlarını, istatistiksel veriler yardımıyla ortaya koyarak, özellikle vergilemede adalet ilkesi açısından analiz etmektir. Elde edilen gelirin türü ne olursa olsun, mükelleflerin ödeme gücünde eşitliğin sağlanması, ancak vergilemede adalet ilkesinin uygulanmasıyla mümkün olmaktadır. Türkiye’de merkezi yönetim bütçe gelirlerinin en önemli kalemini vergi gelirleri oluşturur. Yıllaritibariyle tahsil olunan vergi gelirleri ele alındığında, dolaylı vergilerin payının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Özellikle AB ülkeleriyle yapılan karşılaştırmalı analizde, gelişmiş ülkelerde dolaysız vergilerin daha yaygın olduğu görülmüştür. Dolaysız vergilerin payının artması, vergi yükünün dengeli dağılımı, verginin toplanmasını daha kolaylaştıracaktır. Yani gönüllü uyum oranı artacak, makro ekonomik değişkenlere olan yansıması olumlu olacaktır.

Taxes, which are one of the most important tools of fiscal policy, have direct or indirect effects on the economy. In order for these effects to produce positive results, the tax burden must be distributed fairly. In other words, tax policy should be carried out as far as possible in accordance with the principles of equality and justice in taxation. The aim of this study is to analyze the collection rates of the taxes included in the Turkish Tax System legislation in recent years with the help of statistical data, especially in terms of the principle of fairness in taxation. Regardless of the type of income obtained, equality in the solvency of taxpayers is possible only through the application of the principle of fairness in taxation. Tax revenues constitute the most important item of central Taxes, which are one of the most important tools of fiscal policy, have direct or indirect effects on the economy. In order for these effects to produce positive results, the tax burden must be distributed fairly. In other words, tax policy should be carried out as far as possible in accordance with the principles of equality and justice in taxation. The aim of this study is to analyze the collection rates of the taxes included in the Turkish Tax System legislation in recent years with the help of statistical data, especially in terms of the principle of fairness in taxation. Regardless of the type of income obtained, equality in the solvency of taxpayers is possible only through the application of the principle of fairness in taxation. Tax revenues constitute the most important item of central government budget revenues in Turkey. When tax revenues collected over the years are taken into consideration, it is determined that the share of indirect taxes is higher. In particular, comparative analysis with EU countries showed that direct taxes are more common in developed countries. The increase in the share of direct taxes, the balanced distribution of the tax burden, will make it easier to collect the tax. In other words, the rate of voluntary adjustment will increase and its reflection on macroeconomic variables will be positive.