Akademik Veri Yönetim Sistemi
INSAN & TOPLUM-THE JOURNAL OF HUMANITY & SOCIETY, cilt.14, sa.4, ss.51-79, 2024 (ESCI)
Bu çalışma, Türkiye’de 1990’lı yıllarda İslamcılık söyleminin yürüttüğü anayasa tartışmalarına odaklanmaktadır. Bu doğrultuda Altınoluk, Panel, Yeni Zemin ve Yörünge dergilerinden elde edilen yazılardan hareketle, İslamcılık söyle- minin anayasa ile ilişkisi irdelenmektedir. Çalışmanın birinci ve ikinci bölümlerinde İslam siyaset teorisinde anayasanın yeri ve İslamcılığın tanımlanmasına ilişkin kavramsal ve teorik tartışmalarla birlikte İslamcılık söyleminin Türkiye’de kuruluşundan itibaren geçirdiği çeşitli dönemler incelenmektedir. Buna göre İslam siyaset teorisinde anayasa; Kur’an, sünnet ve İslam devleti etrafında Allah’ın egemenliğini tesis etmek için bir araç olarak değerlendirilmektedir. İslamcılık söyleminin Türkiye izleğine bakıldığında ise anayasa, 1960 ve 1980 yılları arasında Allah’ın egemenliği, İslam devleti gibi temalarla tartışılırken 1990’lı yıllarla birlikte Allah’ın egemenliğini tesis etmekten ziyade ulus devlet içerisinde bir siyasal arayış olarak ortaya çıkmaktadır. Bu minvalde İslamcılık söylemi için 1990’lı yıllarda anayasayı tartışmak, büyük ideallerini gerçekleştirmekten ziyade kendi yerini makul kılarak siyasal ve toplumsal düzen içerisinde konumlanma girişimleridir. Çalışmanın son bölümünde ise bahsedilen dergilerdeki anayasa tartışmaları; “toplumsal mutabakat”, “temel hak ve hürriyetler” ve “laiklik ve devletin dini denetimi” olmak üzere üç başlık altında tasnif edilerek İslamcılık söyleminin anayasa tartışmalarına hangi bağlamlarda katıldığı ortaya çıkartılmaktadır.
This study focuses on the constitutional debates conducted by the Islamist discourse in Turkey in the 1990s. In this regard, the relationship between the discourse of Islamism and the constitution is examined through the analysis of the articles obtained from Altınoluk, Panel, Yeni Zemin and Yörünge magazines. The first and second parts of the study examine the place of the constitution in Islamic political theory and the conceptual and theoretical debates on the definition of Islamism, as well as the various periods of Islamist discourse in Turkey since its inception.Accordingly, in Islamic political theory, the constitution is considered as a tool to establish the sovereignty of God, in accordance with the Qur’an, the Sunnah and the Islamic state. A review of the historical development of Islamist discourse in Turkey reveals that the constitution was discussed in relation to themes such as the sovereignty of Allah and the Islamic state between the 1960 and 1980s. However, in the 1990s, the constitution emerged as a political quest within the nation-state rather than as a means of establishing the sovereignty of Allah. In this context, the discourse of Islamism in the 1990s can be understood as an attempt to position itself within the political and social order by justifying its existence rather than pursuing the realisation of its stated ideals. In the final phase of the study, the constitutional debates in the aforementioned journals are categorised into three distinct headings: “social consensus”, “fundamental rights and freedoms” and “secularism and religious control of the state”. Additionally, the contexts in which the Islamist discourse engages in the constitutional debates are elucidated.