Parçalanan ve azalan tarım alanlarından elde edilen üretimle günümüzde hızla artan nüfusun, yeterli ve dengelibeslenmesi imkânı her geçen gün daha da zorlaşmaktadır. Bu nedenle artan besin ihtiyaçlarının karşılanmasındadeğişen ekolojik koşullaraiyi uyum gösteren, morfolojik ve fizyolojik yönden uygun, verim ve kalite özellikleriiyi olan genotiplerin belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada Diyarbakır koşullarına uyumsağlamada bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinde fizyolojik özelliklerden NDVI(normalleştirilmiş vejetasyon farklılık indeksi) ve SPAD (klorofil içeriği) ile bazı kalite özellikleri (protein oranı,nişasta oranı, yaş gluten oranı, zeleny sedimantasyon değeri ve hektolitre ağırlığı) incelenmiştir. Çalışma,Diyarbakır’da Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü araştırma ve uygulama alanında 2018- 2019 üretim sezonunda yağışa dayalı koşullarda yürütülmüştür. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Çalışmada materyal olarak bölgede yoğun olarak yetiştirilen 4 adet ticari çeşit(Dinç, Ceyhan 99, Empire ve Pehlivan) ve CIMMYT (Uluslararası Mısır ve Buğday Geliştirme Merkezi)’tentemin edilen 16 adet ileri ekmeklik buğday hatı kullanılmıştır. SPAD ölçümlerinin protein, glüten vesedimantasyonla ilişkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca SPAD ve NDVI ölçümleri bitkinin farklı gelişimdönemlerinde doğru bir şekilde alındığında ıslah çalışmalarında seleksiyon kriteri olarak ele alınabileceğisonucuna varılmıştır. Fizyolojik ve kalite özellikleri bakımından DZ20-E6 hatının standart çeşitlere ve diğerhatlara üstünlük sağlamıştır.
It is becoming more and more difficult for the rapidly increasing population to have adequate and balancednutrition with the production obtained from the fragmented and decreasing agricultural areas. Therefore, it is ofgreat importance to determine genotypes that are well adapted to the changing ecological conditions of theregion, morphologically and physiologically appropriate; yield and quality characteristics are good in meetingthe increasing nutritional needs. In this study, physiological properties, such as NDVI (normalized vegetationdifference index) and SPAD (chlorophyll content) and some quality properties (protein content, starch content,wet gluten content, zeleny sedimentation value and hectoliter weight) in some bread wheat Triticum aestivum L.)genotypes under Diyarbakır conditions were investigated. The study was carried out in the research andapplication area of Dicle University Faculty of Agriculture in Diyarbakır in rainy conditions during the 2018- 2019 production season. The experiment was designed as randomized block design with 3 replications. In thisstudy, materials were used as follows: four check cultivars (Dinç, Ceyhan 99, Empire and Pehlivan) which aregrown intensively in the region and 16 advanced bread wheat lines obtained from CIMMYT (InternationalMaize and Wheat Improvement Center). It was determined that SPAD measurements were associated withprotein, gluten, and sedimentation parameters. In addition, it was concluded that when SPAD and NDVImeasurements are taken correctly in different growth stages of the plant, it can be considered as selection criteriain breeding studies. DZ20-E6 lines in terms of physiological properties and quality characteristics havesuperiority over standard varieties and other lines.
