Akademik Veri Yönetim Sistemi
CUMHURİYET’İN 100. YILINDA BİLGE KAĞAN’DAN ATATÜRK’E ULUSLARARASI TÜRKÇE VE TÜRK EDEBİYATI KURULTAYI, Erzurum, Türkiye, 26 - 28 Ekim 2023, ss.60-61
Yabancı dil öğretiminde üzerinde durulması gereken en önemli hususlardan biri de
öğrencilerin okuduklarını ve dinlediklerini anlamalarına ve konuşmalarının anlaşılırlığına katkı
sağlayacak prozodinin hedef dilde kazandırılmasıdır. Yapılan araştırmalarda, vurgu
düzeninden ve söz diziminden kaynaklanan karşıt prozodiye sahip dillerde ana dilin yabancı dil
öğrenmeye olan etkisi nedeniyle öğrencilerin sorun yaşadıkları ifade edilmektedir. Ayrıca
Türkçenin sondan eklemeli bir dil oluşu ve bunun yanında farklı dil ailesine mensup dillerle
karşıt prozodiye sahip olmasından dolayı Türkçe öğrenen yabancı uyruklu öğrencilerin
prozodiyi yansıtmada sorunlarının olduğu yapılan araştırmalarda dile getirilmektedir. Bundan
61
dolayı Türkçenin yabancı dil öğretimine yönelik hazırlanan ders kitapları ve materyallerin
öğrencilere bu beceriyi kazandıracak nitelikte olması gerekir. Bu gerekçeler ışığında bu
araştırmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe öğretimine yönelik hazırlanan ders ve etkinlik
kitaplarını prozodi öğretimi açısından incelemektir. Doküman inceleme yönteminin kullanıldığı
çalışmada İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti ile Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti’nin
tüm seviyelerdeki ders ve çalışma kitapları inceleme nesnesi olarak belirlenmiştir. Kitapların
ünitelerinde yer alan okuma, dinleme ve konuşma alt konuları kapsamındaki etkinlikler
prozodinin alt boyutları olan vurgu, tonlama, odak ve durak yönünden incelenmiştir.
Çalışmanın sonucunda, ders kitaplarında, tam ve doğru okunması ve anlaşılmasında prozodik
unsurları yansıtmanın etkisi büyük olan metinler bulunmasına rağmen, prozodi öğretimine
yönelik etkinliklerin yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada yabancılara Türkçe
öğretiminde prozodinin önemi tartışılmış ve kitapların gözden geçirilmesi ve sonraki baskılarda
yönergelerin gözden geçirilmesi önerilmiştir.