Akademik Veri Yönetim Sistemi
9. Uluslararası Balkanlarda Sosyal Bilimler Kongresi, Aydın, Türkiye, 26 - 27 Ekim 2019, ss.117-129
Bu çalışma, Türkiye ekonomisinin 1989-2018 dönem aralığında sürekli açık veren bütçe dengesi üzerinde etkili olabileceği düşünülen ekonomik büyüme, dış borç, enflasyon oranı, faiz oranı ve işsizlik oranı değişkenlerinin süregelen bütçe açıkları ile olan eşbütünleşme ve nedensellik ilişkilerinin araştırılmasını amaçlamaktadır. Çalışmada, iktisat literatüründe bütçe dengesi belirleyicileri olarak genel kabul görmüş olan söz konusu değişkenlerin bütçe açığı ile olan koentegrasyon ilişkisinin araştırılması için Engle-Granger eşbütünleşme testi kullanılırken, nedensellik ilişkisinin tespiti amacıyla serilerin niteliğine bağlı olarak hata düzeltme modeline dayalı nedensellik analizi ile klasik Granger nedensellik testinden yararlanılmıştır. Bu kapsamda bütçe açığı ve ilgili değişkenler tek tek koentegrasyon testine tabi tutulmuş ve aralarında koentegre ilişkisi olan tek bir model tespit edilmiştir. Ekonomik büyüme ve bütçe açığı arasında tespit edilen söz konusu ilişki ECM modelinin uygulanmasını gerekli kılmış ve analiz sonucunda her iki değişken arasında kısa dönemde herhangi bir nedensellik ilişkisine rastlanmazken, uzun dönemde karşılıklı bir nedensellik ilişkisinin varlığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte bütçe açığı üzerinde etkili olması beklenilen diğer değişkenler için yapılan çözümlemelerde herhangi bir eşbütünleşme ve nedensellik ilişkisi tespit edilememiştir. Analiz sonuçları, Türkiye ekonomisi için özellikle son dönemlerde de önemi sık sık vurgulanan bütçe açıklarının iyileştirilmesi amacıyla uygulanan politikaların etkili olup olmadığına ilişkin bazı problemlerin varlığına işaret etmektedir. Bu bağlamda açık vererek büyümeyi kabul eden ekonomi politikalarının varlığı teyit edilmekle birlikte kronikleşen bütçe açıklarının giderilmesinde tercih edilen gösterge değişkenlerin bütçe açığı ile olan etkileşimlerinin irdelenmesi gerekliliğini gündeme getirmektedir.
Anahtar Kelimeler: Bütçe Açıkları, Eşbütünleşme, Nedensellik
This study aims to examine the co-integration and causality relationship between the variables of economic growth, external debt, inflation rate, average exchange rate, interest rate and unemployment rate, which are considered to be effective on the unbalanced budget in Turkish economy in the period of 1989-2018, and ongoing budget deficits. In the study, while Engle-Granger co- integration test was used to investigate the co- integration relationship between budget deficit and the mentioned variables which are generally accepted as budget balance determinants in the economic literature, causality analysis based on error correction model depending on the nature of series and classic Granger causality test was used to determine the causality relationship. In this context, budget deficit and related variables were individually subjected to co-integration test and a single model having a co-integrated relationship was determined. This relationship between the economic growth and the budget deficit necessitated the application of the ECM model. As a result of the analysis, while no causality relationship was found between the two variables in the short term, a reciprocal causality relationship was determined in the long term. However, any co-integration and causality relationship could not be determined in the analysis of other variables expected to have an effect on the budget deficit. Analysis results indicate the existence of some problems of whether the policies implemented in order to improve the budget deficits whose importance has been recently emphasized for Turkish economy are effective. In this context, the existence of economic policies that accept growth by giving a deficit is confirmed, but it raises the necessity of examining the interactions of the preferred indicator variables with the budget deficit in eliminating chronic budget deficits.
Keywords: Budget Deficits, Cointegration, Causality