Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.14, sa.2, ss.632-646, 2023 (Hakemli Dergi)
Bu çalışmada Türk tarihinin en tartışmalı dönemlerinden biri olan II.
Abdülhamid dönemi ele alınmıştır. Ancak dönemin tamamı çalışmanın konusu
değildir. Çalışma, süre olarak II. Abdülhamid iktidarının ilk yılları ve alan
olarak Britanya politikası ile sınırlandırılmıştır. Söz konusu dönem birçok
kaynakta İslam birliği politikası ile açıklanmaya çalışılmışsa da bu çalışmanın
tezi, söz konusu dönemin dış politikası için açıklayıcı kavramın Panislamizm
değil neoklasik realizm olduğudur. Bir sistem teorisi değil, bir dış politika
teorisi olması dönemin dış politikasını anlamak için neoklasik realizmi oldukça
uygun bir teori haline getirmiştir. Dönemin büyük güçlerinden biri olan Britanya
ile geçmişteki ihtişamını kaybetmiş ve artık bölgesel bir güç konumunda olan
Osmanlı Devleti arasındaki dört temel temas noktası -Balkanlar, Kıbrıs, Ermeni
meselesi, Mısır- üzerinden değerlendirilerek, uygulanan dış politikanın
sistemik etkilerin, başta lider imajı olmak üzere ara değişkenlerle
dönüştürülmesi sonucu ortaya konulduğu sonucuna varılmıştır.