ESANS YAĞLARIN ETKİCİL MADDE ORANLARINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

Yurteri E., Küplemez H., Seyis F.

ESANS YAĞLAR (Aromatik Yağlar), Prof. Dr. Ergin ÖZTÜRK Prof. Dr. Ahmet TEKELİ, Editör, İksad Yayınevi, Ankara, ss.127-148, 2021

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2021
  • Yayınevi: İksad Yayınevi
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Sayfa Sayıları: ss.127-148
  • Editörler: Prof. Dr. Ergin ÖZTÜRK Prof. Dr. Ahmet TEKELİ, Editör
  • Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Esans yağlar, bitkilerin yaprak, çiçek, kabuk, kök veya meyve gibi çeşitli kısımlarından farklı yöntemlerle elde edilen, oda sıcaklığı koşullarında sıvı halde bulunan ve kolaylıkla kristalleşebilen, çoğunlukla renksiz veya açık sarı renkli, kuvvetli koku ihtiva eden doğal bileşiklerdir. Oda sıcaklığında buharlaşabildiklerinden “uçucu yağ”, eter gibi uçucu yapıya sahip olduklarından “eterik yağ”, güzel koku yaymaları ve kozmetik sanayiinde kullanılmaları dolayısıyla da “esans” gibi isimlerle tanımlanmaktadırlar (Ceylan, 1983; Erdemgil, 1992). Esans yağlar, canlı organizmalar tarafından üretilen ve sadece fiziksel yollarla (presleme ve damıtma) elde edilebilen, bitkinin bütününden veya taksonomik olarak bilinen bir bitki parçasından izole edilen uçucu bileşiklerin kompleks karışımlarıdır. Esans yağların kimyasal yapısında terpenler (terpenoitler), düz zincirli hidrokarbonlar, azot içeren maddeler ve aromatikler bulunur. Terpenler, uçucu yağların yapısında bulunan en temel maddelerdendir (Bayrak, 2006; Kılıç, 2008; Baydar, 2009). Kimyasal formülleri (C5H8)n şeklinde gösterilen terpenlerin; monoterpen, diterpen, triterpen, tetraterpene ve seskiterpen gibi farklı yapıları mevcuttur. Esans yağlarda özellikle monoterpen ve bazı seskiterpen bileşikleri mevcutken, diterpenler ve triterpenler daha çok reçinelerin, balzamların ve steroidlerin yapısına katılırlar. Aromatikler ise esans yağlarda terpenlerden sonra gelen en önemli bileşiklerdir.