Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türk Fizyolojik Bilimler Derneği 48. Ulusal Fizyoloji Kongresi, Sakarya, Türkiye, 1 - 04 Kasım 2023, ss.68
GİRİŞ-AMAÇ: Deksmedetomidin (DEXM), anksiyolitik, sempatolitik ve opioid koruyucu özelliklere sahip, oldukça seçici bir alfa-2 adrenerjik reseptör agonistidir. Deneysel çalışmalar DEXM’in bilişsel yetmezliğin önlenmesinde anahtar rol oynayabileceğini göstermektedir. Bununla birlikte, DEXM’nin prefrontal korteks (PFC) üzerinden bilişsel işlevi düzenleyebilme potansiyeli belirsizliğini korumaktadır. Bu araştırmada DEXM’nin PFC’de kolinerjik sistem ve beyin kaynaklı nörotrofik faktör (BDNF) sentezi üzerine etkisi incelendi. YÖNTEMLER: Çalışmada 300 g ağırlığında 21 adet erkek Sprague Dawley sıçan kullanıldı. Sıçanlar 3 gruba ayrıldı (n=7). Kontrol: 21 gün süreyle i.p yolla %0,9 NaCl uygulandı. Bilişsel yetmezlik skopolamin ile indüklendi. Skopolamin: 21 gün boyunca her gün 1 mg/kg i.p uygulandı. Skopolamin+DEXM: DEXM deneyin 14 ile 21. günleri arasında skopolamin enjeksiyonundan 30 dakika sonra 10 µg/kg i.p uygulandı. Deney sonunda sıçanlar yüksek doz anestezi ile ötenazi edildi. Ardından PFC disekte edildi. Asetilkolin (ACh), Asetilkolinesteraz (AChE) ve BDNF düzeyleri PFC doku homojenatlarında ELISA ile belirlendi. Veri analizlerinde One-vay ANOVA ardından post- hoc Tukey testi kullanıldı. P<0.05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. BULGULAR: Skopolamin grubunun ACh seviyesi kontrol grubuna göre düşük bulundu (p<0.05). Ancak, Skopolamin ile Skopolamin+DEXM grubu arasında istatistiksel anlamlılık yoktu. Grupların AChE düzeyleri arasında anlamlı fark bulunmadı. Skopolamin grubunun BDNF düzeyi kontrole göre düşük bulundu (p<0.05). Diğer yandan, skopolamin kontrole göre BDNF düzeyini azaltırken (p<0.05) DEXM uygulaması Skopolamine göre BDNF düzeyini arttırdığı gözlemlendi (p<0.05). SONUÇ: Veriler, DEXM’nin kolinerjik aktivitenin modülasyonundaki etkisinin sınırlı olduğunu gösterdi. Bununla birlikte, mevcut sonuçlar DEXM'nin bellek fonksiyonlarını iyileştirme potansiyelinin BDNF yolağı üzerinden gerçekleşebileceğini düşündürmektedir.
Anahtar Kelimeler: Bilişsel yetmezlik, Deksmedetomidin,
Prefrontal korteks, ACh, BDNF.