TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE KISA VADELİ DIŞ BORÇLANMA İLİŞKİSİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK SINAMASI (1980-2019)

INTERNATIONAL AEGEAN SYMPOSIUMS ON SOCIAL SCIENCES & HUMANITIES-III, İzmir, Türkiye, 12 - 13 Mart 2021, ss.243-256

Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
Basıldığı Şehir: İzmir
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.243-256
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Adresli: Evet

Dış borçlanma, gelişmiş veya gelişmekte olan ülkeler için büyüme finansmanı ile uluslararası entegrasyonun temini bakımından oldukça önem arz etmektedir. Bu çalışmada, Türkiye ekonomisinde 1980-2019 dönemi kısa vadeli dış borçlanma ve reel gayri safi yurt içi hasıla gerçekleşmeleri arasındaki ilişkinin eşbütünleşme ve nedensellik analiziyle incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada kullanılan Engle-Granger eşbütünleşme analizi sonuçlarına göre reel gayri safi yurt içi hasıla ve kısa vadeli dış borçlanma arasında bir eşbütünleşme ilişkisi bulunduğu saptanmıştır. Aralarında eşbütünleşme ilişkisi saptanan model değişkenleri kapsamında nedensellik analizi yapmak için ise hata düzeltme modeli uygulanmıştır. Hata düzeltme modellerinden elde edilen sonuçlara göre, uzun dönemde kısa vadeli dış borçlanmanın uzun dönemde reel gayri safi yurt içi hasıla değişkeninin bir nedeni olduğu tespit edilirken kısa dönemde herhangi bir nedensellik ilişkisine rastlanmamıştır. Ayrıca, uzun dönemde reel gayri safi yurt içi hasıla değişkeninin kısa vadeli dış borçlanmanın bir nedeni olduğu ve kısa dönemde reel gayri safi yurt içi hasıladan kısa vadeli dış borçlanmaya doğru bir nedensellik ilişkisinin varlığı tespit edilmiştir. Analiz sonuçları değerlendirildiğinde, ekonomik büyümenin bir güven ortamı biçiminde algılanmasına bağlı olarak dış borçlanmaya neden oluşturabileceği yorumu yapılabilecektir. Bu kapsamda ilgili süreçte borçlanmanın vadesinin yanı sıra alınan borçların kullanım alanlarının etkinliğinin de kontrol altına alınması gerektiği önerilebilecektir.

Foreign borrowing is very important in terms of securing growth finance and international integration for developed or developing countries. In this study, it was aimed to examine the relationship between the short-term external debt in the period of 1980-2019 and real gross domestic product realizations in Turkey’s economy by using the co-integration and causality analysis. According to the results of Engle-Granger co-integration analysis used in the study, it was determined that there is a co-integration relationship between real gross domestic product and short-term external borrowing. Error correction model was applied to make causality analysis within the scope of model variables with the co-integration relationship between them. According to the results obtained from error correction models, it was determined that short-term external borrowing is a cause of real gross domestic product in the long run, while no causality relationship has been found in the short run. In addition, it was determined that the real gross domestic product variable in the long run is a cause of short-term external borrowing and there is a causality relationship from real gross domestic product to short-term external borrowing in the short run. When the analysis results are evaluated, it can be interpreted that economic growth may cause external borrowing depending on the perception of it as an environment of trust. In this context, it may be suggested that in the relevant process, the efficiency of the areas of use of borrowed debts should be taken under control as well as the maturity of the borrowing.