Akademik Veri Yönetim Sistemi
Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt.23, sa.23, ss.159-190, 2023 (Hakemli Dergi)
Şiir, Arapçanın kurallarını belirlemede nahiv âlimlerinin tercih ettiği dilsel malzemelerdendir. Nitekim Arapçanın kendine özgü saf yapısını muhafaza edebilme özelliği sebebiyle bütün nahivciler tarafından istişhâd faaliyetinde kullanılmıştır. Bununla beraber her duyulan şiirin ihticâca konu olmadığı, bu konuda bazı kriterlerin olduğu belirtilmiştir. Belli bir zaman diliminde kaleme alınan şiirlerin nahiv meselelerine delil olarak sürülebileceği genel kabul görmüştür. Ayrıca her ne kadar ilk dönem nahiv çalışmalarında şâirin belli olması gerektiğine yönelik bir şart ileri sürülmemiş olsa da özellikle dil ekolleri arasındaki tartışmalarda bu konu gündeme gelmiş ve böylece şâiri meçhûl beyit problemi ortaya çıkmıştır. Bu çalışma şâiri meçhûl beytin dilsel faaliyete konu olup olmamasına dair ileri sürülen farklı görüşleri ele almaktadır. Kaynaklarda başta Enbârî (ö. 577/1181), Ebû Hayyân (ö. 745/1344) ve İbn Hişâm (ö. 761/1360) olmak üzere bu konuda birbirinden farklı görüş beyan edenlerin olduğu zikredilmektedir. Makalede Sîbeveyhi’den (ö. 180/796) başlanarak konunun tarihi arka planı çizilmeye çalışılacak, söz konusu âlimlerin konu hakkındaki görüşleri incelenerek varsa onlara yapılan itirazlar ve eleştiriler değerlendirilecek ve “Bir beytin reddi için şâirin meçhûl oluşu tek başına yeterli midir?” sorusuna cevap aranacaktır.