Akademik Veri Yönetim Sistemi
Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi (30. Kitap), Selvi Müleyke Şen,Yusuf Enes Karataş,Zeynep İsmir,Emre Şimşek,Yılmaz Şahin, Editör, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul, ss.338-369, 2024
Yargılamanın kurucu üç mesleğinden birisi olan avukatlık diğer mesleklere nazaran toplum nezdinde sevilmemekte ve dışlanmaktadır. Bu fenomenin başkaca sebeplerini bulmak mümkündür. Biz bu bildiride avukatlık mesleğinin sevilmemesinin sebebine ilişkin psikanalitik bir inceleme yapılarak bu sebeplerden birisinin kökenini ortaya çıkartmaya çalışacağız.
Psikanalizin kurucusu olarak kabul edilen Sigmund Freud insan karar alma sürecinde yalnızca bilinçli faktörlerin etkili olduğu tezine karşı çıkarak insan eylemlerini yönlendiren bilinçdışı alanı keşfetmiştir. Freud’a göre insanlar kimi duygu ve düşüncelerini çeşitli sebeplerle bastırırlar ancak bu duygu ve düşünceler kaybolmaz, insan eylemlerini manipüle etmeye devam eder.
Bilinçdışı unsurların eylem ve duyguları manipüle ettiği bir alan da tabulardır. Freud’a göre tabular çok eski yasaklardır. Bu yasaklar vasıtasıyla insanların vahşi istekleri bastırılır. Ancak bilinçdışında tabuya yönelik istem devam etmektedir. Tabu bir başkası tarafından ihlâl edildiğinde toplum tarafından faile karşı kıskançlık duyguları oluşur ve fail artık tabunun işlenebileceğinin sembolü hâline gelerek tabu olur. Freud bu teorisini “Tabuların Aktarımı Teorisi” olarak ifade etmektedir.
Avukatlık mesleği çoğu zaman tabu olarak kabul edilen fiillerle birlikte anılmaktadır. Özellikle ceza yargılamalarında avukatlar (müdafiler) tabuları ihlâl ettiği itham edilen sanıkların vekili konumundadırlar. “Avukat Tabusu: Freud’un Tabu Aktarımı Teorisine Dayalı Bir İnceleme” başlıklı işbu bildiride avukatlık mesleğinin sevilmemesinin bir sebebinin de Freud’un söz konusu teorisiyle izah edilebileceği incelenecektir.
Anahtar Kelimeler: adalet psikolojisi, bilinçdışı, psikanaliz, tabu, avukat