Akademik Veri Yönetim Sistemi
International Conference On New Horizons in Education (INTE), Rome, İtalya, 27 - 28 Temmuz 2023, ss.615-619
Atasözleri farklı zamanlarda, farklı mekânlarda ve farklı kültürlerde söylenildiklerinde her durumda doğruluk
değeri taşımayabilirler. Atasözleri daha çok kültürel bir grubun hayata bakış açısını ve değer verdikleri
kavramları yansıtırlar. Kısa zamanda genellikle kalıcı mesajlar verirler. Kültürün bir parçası olarak farklı
kültürlerde ve toplumlarda öğretmene tarih boyunca verilen değeri anlatan Özlü ve Atasözleriyle
karşılaşmaktayız. Henry Adams’ın “Öğretmen edebiyete hükmeden insandır. Tesirlerinin nerede biteceği asla
bilinmez” sözü öğretmenin fert ve toplum kaderinde ne kadar belirleyici olduğunu göstermektedir.
Öğretmenlerin insanın, toplumun ve insanlığın kaderini belirlemesindeki rolüne dair bazı düşünürlerin anlamlı
sözlerinden ve kültürlerin atasözlerinde farklı zamanlarda ve farklı mekânlarda da olsa öğretmene önem veren
toplumlarda evrensel bir şekilde verilen değeri görmekteyiz. Türk toplumu eğitime ve öğretmene o kadar değer
vermiş ki kültürel temellerinde bu değer kültürümüzün bir parçası olan atasözlerimizde ve halk müziğimizde
topluma mal olmuştur. Bu bağlamda bu araştırmanın amacı farklı kültürlerdeki özlü ve atasözlerinde öğretmenin
evrensel değerini karşılaştırmalı olarak incelemektir. Araştırma nitel araştırma desenlerinden doküman
incelemesiyle gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında farklı kültürlere ait özlü ve atasözleri incelenmiştir.
Araştırmada öğretmene verilen değerleri yansıtan özlü ve atasözleri toplanmıştır. Daha sonra da belirlenen bu
özlü ve atasözlerindeki öğretmene verilen evrensel değerleri yansıtan sözler ilgili konulara göre kodlanmış ve
belirlenen kodlardan birbiriyle ilişkili olan ve aynı değeri yansıtan sözlerle ilgili temalar oluşturulmuştur.
Bu araştırma kapsamında incelenen özlü ve atasözlerinde farklı kültürlerdeki tarihi sürecinde, öğretmenin
toplumsal statüsünün yüksek olduğu, bilgisine güvenilen ve bilgisine danışılan bir toplum lideri olduğu, sosyal
ve kültürel değişmenin ateşleyişini konumunda bulunarak kültür oluşturucusu ve nakledicisi konumunda bir
eğitmen, bir rehber oldukları, günümüze göre çok yavaş seyreden sosyal değişmenin lokomotifi oldukları,
dinlerin ve devrimlerin yaygınlaştırılmasında, ülkeleri ve toplumların yeniden yapılandırılma sürecinde
toplumsal değişmeye dönük büyük görevler üstlendikleri ve rol model olarak yer aldıkları görülmüştür. Bu
bağlamda farklı kültürler tarafından öğretmene verilen değerin evrenselleştiğini söyleyebiliriz. Sonuç olarak,
“Dünyanın her yanında öğretmenler insan topluluğunun en fedakâr ve saygıdeğer kişileridir.” Kemal Atatürk.