Akademik Veri Yönetim Sistemi
Dinamik Sönümleyicilerin Tasarımı ve Uygulama Alanları ile Katı Katalizörler, Atilla KUMBASAROĞLU, Editör, Bidge , Ankara, ss.5-47, 2023
Yıkıcı etkilere sahip deprem afeti; engellenemese de
öngörülebilir bir doğa olayıdır. Depremin yıkıcı etkilerini
azaltabilmek için yapıların depreme karşı dayanıklı olarak
tasarlanması, gerekli dayanıma sahip olmayanların ise depreme
dayanıklı hale getirilmesi gerekir. Sıkça başvurulan sünek tasarım
ilkelerinde yapıların plastik mafsallar yoluyla yani hasar alarak
deprem enerjisini sönümlemesi beklenir. Ancak kamu binaları,
hastane gibi deprem sonrasında hizmet verebilecek yapıların
depremde ayakta kalması ve kesintisiz kullanım sunması gerekir. Bu noktada çeşitli sönümleme araçları kilit rol oynar. Bu sebepten dolayı ülkemizde T.C. Sağlık
Bakanlığı 2013 yılında 1. ve 2. Deprem bölgelerinde en az 100 odalı
hastanelerde sismik izolasyonu zorunlu kılmıştır. Sağlık bakanlığının bu kararı ülkemizde
sismik izolatörlerin yaygınlaşmasında önemli rol oynamış ve sismik
izolasyon kullanımına ilişkin esaslar 2018 Türk Deprem
Yönetmeliğinde de yer bulmuştur.
Yapıların maruz kaldığı deprem, rüzgâr ve çeşitli titreşimleri
sönümlemek amacıyla kullanılan kontrol cihazlarının genel ismi
sismik izolatör olarak anılmaktadır. Bu cihazlar, doğru kullanım ve
doğru konumlandırılmaları halinde deprem enerjisini dağıtma
özellikleri sayesinde yapıda meydana gelebilecek hasarların önüne
geçebilmektedirler.
Bu bölümde yapılara gelen titreşimleri azaltmak ve yapısal
güvenliği sağlamak için geliştirilmiş sönümleyici türlerine kısa ve
hızlı bir bakış sunulmuştur. Bu kapsamda; bugüne kadar geliştirilmiş
sönümleyici sistemler; pasif, aktif, yarı aktif ve karma olacak şekilde
dörde grupta ele alınmıştır.