Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kocaeli İlahiyat Dergisi, cilt.3, sa.1, ss.5-52, 2019 (Hakemli Dergi)
Devletlerin
kuruluşunda, yükselişinde veya çöküşünde mali sistem son derece önemlidir. Mali
sistem günümüzde çok çeşitli dinamiklere bağlı olarak insan hayatında etkin
olmakla birlikte, eski devirlerde toplumun ana gelir kalemini toprak veya
toprak mahsulleri oluşturmaktaydı. Toprak mahsullerinden ödenmesi gereken dini
nitelikteki tahsisat, kaynaklarda öşür adı ile zikredilir. İnsanlar arasında
zekât kavramı bilinmekle ve imkânlar ölçüsünce yerine getirilmeye çalışılmakla
birlikte, aynı bilinç ve hassasiyetin öşür hakkında geçerli olduğu söylenemez.
Oysaki din kaynaklı mali yükümlülük açısından zekât ile öşür birbirine
eşdeğerdir. Tek farkları zirai ürünler için ödenen meblağa zekât yerine öşür
denmiş olmasıdır. Hal böyle iken, öşre tabi mahsullerin yapısından kaynaklanan
bazı meseleler dolayısıyla ekonomik değeri yüksek olmakla birlikte bazı
ürünlerin öşre tabi olup olmadığı da, özellikle ülkemizdeki toprağın hukuki
statüsüne bağlı olarak kimi zaman tartışılmıştır. Bu makalede söz konusu
tartışmaların fıkhî delilleri ve günümüze yansımaları fıkıh zaviyesinden
incelenecektir.