Matematik Öğretmenlerinin Dijital Dönüşümü: Web 2.0 Araçlarına Yönelik Yansıtıcı Görüşler


BARAN BULUT D., AYGÜN B.

5. ULUSLARARASI TÜRK BİLGİSAYAR VE MATEMATİK EĞİTİMİ SEMPOZYUMU, Antalya, Türkiye, 28 - 30 Ekim 2021

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Antalya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Adresli: Evet

Özet


Geçmiş ve günümüz arasındaki değişim ve farklılıklar, bilginin öğretmenden öğrenciye aktarılan bir nesne olarak görüldüğü bir eğitim yaklaşımından; öğrencilerin öğretmenin kılavuzluğunda bilgiyi hep birlikte yapılandırdıkları bir eğitim yaklaşımına doğru ilerlemektedir (Keser, 2005). Teknolojinin hayatımızın ayrılmaz bir parçası olması sonucu, yaşamı, okulu, sınıfı ve hatta ders işleyiş biçemini şekillendirdiği vurgulanmaktadır (Akpınar, Aktamış ve Ergin, 2005). Öğretmenlerin mesleki gelişimi bağlamında değinilmesi gereken önemli noktalardan biri, öğretmenlerin Web teknolojilerine ve internet aracılığıyla ulaşılabilecek geniş kaynaklara olan ilgileri ve bu konuda gelişime ve değişime ne kadar açık olduklarıdır. Okullardaki teknolojik araçların çokluğu; bununla birlikte, internet ortamında öğretmenlerin yararlanabileceği çok sayıda teknolojik gelişmenin olması öğretmenlerin ya da eğitimcilerin söz konusu araçlardan ve gelişmelerden kolaylıkla yararlanabileceği, sözü edilen araç ve gereçlerin kullanımına dair istek duyacakları anlamına gelmemektedir (Collis ve Moonen, 2008). Bu nedenle, Milli Eğitim Bakanlığı’nın teknolojik gelişmelerin, bu gelişmeler sonucunda ortaya çıkan araçların tanıtımı ve kullanımı ile ilgili mesleki gelişime yönelik eğitim faaliyetleri başlatması gerekmektedir. Yaşamın her aşamasında olduğu gibi eğitim sistemine de yansıyan teknolojik değişimlerden öğretmenler de haberdar edilmeli; değişen ve gelişen araç ve gereçleri kullanım becerileri artırılmalıdır (Türkmen, Pedersen ve McCarty, 2007).

İçeriğin nasıl oluşturulacağı ile ilgili gerekli eğitimlerin sağlanması durumunda bile öğretmenler, internette daha etkili ders tasarımları ve yardımcı ders materyalleri için kullanmaları gereken bazı web araçlarına ihtiyaç duyacaklardır. Bu web araçlarından birçoğu sınırlı olsa da ücretsiz olarak öğretmenlerin hizmetinde olan Web 2.0 araçlarıdır. Web 2.0 araçları kullanıcıların da aktif katılımlarının olduğu ve içerik oluşturabildikleri bir dizi yeni uygulamayı anlatmaktadır. Web 2.0 kavramı öğretmen ve öğrencilerin sosyal etkileşim içerisinde kullanıcı dostu uygulamalar aracılığı ile teknik bir zorluk yaşamadan içerik oluşturabilmelerine ve var olan içeriğin çeşitlendirilmesine yardımcı olur (Horzum, 2007; Kıyıcı, 2010; Thompson, 2007).

Web 2.0 kavramı World Wide Web (www)’in ikinci kuşağını tanımlamak için kullanılmaktadır. Web 2.0 kavramı bir konferans oturumunda beyin fırtınası olarak başlamış bir fikir olup, ilk olarak Tim O’Reilly tarafından 2004’te kullanılmıştır (O’Reilly, 2005). O’Reilly’nin Web 2.0 kavramı; katılımlı bir ortam ve yapı oluşturmaya imkan sağlayan bir dizi yeni uygulama ve hizmeti içermektedir. Web 2.0 şemsiye bir kavramdır ve içinde birçok uygulamayı gerçekleştirmeyi sağlayan araçlar bulundurmaktadır. Anderson (2007) Web 2.0 araçlarının bireysel ürün ve kullanıcının ürettiği içerik, topluluğun gücünü ve birlikteliğini kullanma, açık kaynak kodlu olması, katılım yapısı vb. gibi düşüncelerle oluşturulduğunu ifade etmektedir. Web 2.0 araçları sosyal yazılımlar olarak adlandırılır ve web okurluğundan web okuryazarlığına dönüşümü beraberinde getirmektedir.

Web 2.0 araçlarının oluşturulması ve eğitimde kullanımı konusunda çıkış noktası, bu araçların yapılandırmacı eğitim felsefesini, özellikle de sosyal yapılandırmacılık öğrenme kuramlarını destekler nitelikte olmasıdır (Conole ve Alevizou, 2010; Lu, Lai ve Law, 2010). Öğrencilerin sınıf içerisinde aktif katılımcı olmaları ve içeriğe katkıda bulunmaları teşvik edildiği gibi, web 2.0 araçları da kullanıcılara içerik oluşturma, içeriği manipüle etme, içeriği denetleme ve sosyalleşme imkânı sunmaktadır (Horzum, 2007). Bu bağlamda, Web 2.0 araçlarının gelişimini eğitim sistemindeki değişimi destekleyen bir teknolojik yenilik olduğu düşünülebilir ve rahatlıkla kullanabilir. Web 2.0 araçlarını kullanan öğrenciler, sınıfta sadece verilen bilgiyi tüketen bireyler konumundan; bilgiyi üreten, manipüle eden, kaynağını sorgulayan ve yeni bilgiler üreten aktif birer öğrenci grubuna dönüşmektedirler.

Öğretmenlerin, öğrencilerin sınıfta yaptıkları birçok aktiviteye rahatlıkla katabilecekleri ve öğrencilerin eğitim hayatlarında kolaylık sağlayacak olan bu araçları kullanmalarını teşvik etmeleri beklenir. Bu araçlar öğrencileri 21. Yüzyılın iş ve eğitim hayatına hazırlamada kritik rol oynamakla birlikte yaratıcı ve kritik düşünme becerilerini desteklemektedir. Söz konusu araçların eğitim ve iş hayatının yanı sıra öğrencilerin ileride daha aktif ve katılımcı bireyler olmalarına da olumlu yönde etkisi olacaktır (Richards, 2010). Sınıf ortamı açısından Web 2.0 araçlarının yararlarının arasında ise daha aktif ve katılımcı bir sınıf ortamı sağlaması bulunmaktadır. Ayrıca sınıf ortamında öğrencilerin birbirine karşı tutum ve davranışlarını olumlu yönde etkileyeceği düşünülmektedir. Bu bağlamda özellikle öğretmenlerimizin teknolojik açıdan desteklenmesi ve materyal hazırlarken farklı tasarımları ve farklı araçları kullanmaları gerektiği söylenebilir. Bu bağlamda matematik öğretmenlerinin derslerini teknolojik açıdan destekleyerek öğrenme ortamlarını zenginleştirmeleri de öğretmenlerin dijital dönüşümleri açısından önem arz etmektedir.

Bu çalışmanın amacı, matematik öğretmenlerinin Web 2.0 araçları ile desteklenen derslere yönelik yansıtıcı görüşlerini belirlemektir. Bu bağlamda ortaokulda görev yapan 5 matematik öğretmeni ile çalışma yürütülmüştür. Çalışmanın ilk aşamasında öğretmenlere Web 2.0 araçları tanıtımı ve matematik öğretiminde kullanımına yönelik 4 saat süren bir eğitim verilmiştir. İkinci aşamada öğretmenlerden bu araçlar ile ders tasarımı yapmaları istenmiştir. Üçüncü aşamada öğrencilerle tasarlanan dersler iki hafta boyunca uygulanmıştır. Son aşamada ise öğretmenlerden bu derslere yönelik görüşleri yansıtıcı görüşme formu aracılığı ile belirlenmiştir. Görüşme formundan elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur.

Elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin Web 2.0 araçları ile hazırlanan derslerin etkili bir şekilde yürütüldüğü yönünde görüş birliği bulunmaktadır. Diğer yandan derslerin öğrenciler açısından eğlenceli hale geldiği, motivasyonlarında artış gözlemledikleri ve derse katılımın büyük oranda arttığını da ifade etmişlerdir. Web 2.0 araçlarının derslerde kullanımına yönelik zayıf yönlerden bir tanesi teknoloji alt yapısının yetersizliği olarak öğretmenler tarafından belirtilmiştir. Genel olarak ise öğretmenlerin derslerde keşfetme kısmında Web 2.0 araçlarını kullanmaktan çekindikleri, değerlendirme kısmı için kendilerini bu araçları derse entegre etmede daha yeteli hissettikleri yönünde görüşlerinin olduğu belirlenmiştir. Bu doğrultuda matematik öğretiminde Web 2.0 araçlarının kullanımına yönelik öğretmenlerin olumlu görüşler geliştirdikleri görülmüştür. Öğretmenlerin ifadeleri doğrultusunda matematik derslerinde Web 2.0 araçlarının daha sıklıkla kullanılması önerilmektedir.