SAĞLIK & BİLİM 2024: Kök Hücre ve Rejeneratif Tıp-I, Prof. Dr. Murat Akkuş,Doç. Dr. Leyla Bahar, Editör, Efe Akademi Yayınları, İstanbul, ss.167-178, 2024
Kas-iskelet sistemi yaralanmaları ve dejeneratif hastalıklar, modern tıbbın en sık karşılaşılan ve tedavisi zor sorunlarından biridir. Tendon, kıkırdak ve kemik dokular, sınırlı kan akışı ve düşük hücresel aktivite nedeniyle kendiliğinden iyileşme kapasiteleri kısıtlı olan yapılardır. Bu dokuların iyileşme sürecindeki zorluklar nedeni ile özellikle kronik hasarları ortopedik cerrahlar için önemli bir tedavi sorunu olmaya devam etmektedir. Bu dokuların tedavisinde çeşitli başarı oranlarına sahip cerrahi ve cerrahi olmayan yöntemler tanımlanmıştır. Ancak geleneksel tedavi yöntemleri, belirli bir başarı sağlasa da çoğu zaman tam bir iyileşme elde etmek zor olmaktadır. Son yıllarda, biyolojik ve hücresel tedaviler, yani "ortobiyoloji" adı verilen yaklaşım, kas-iskelet sistemi hasarlarının tedavisinde önemli bir potansiyel sunmaktadır. Semptomları hafifletmek ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak amacıyla biyolojik tedavi yaklaşımlarına yönelik ilgi de giderek artmaktadır. Günümüzde kıkırdak, tendon ve kemik gibi rejenerasyonu zor olan dokuların iyileşmesi için gerekli olan biyolojik ortamı oluşturmak amacıyla otolog hücre bazlı biyolojik augmentasyon yöntemleri geliştirilmeye devam etmektedir. Bu protokoller, hastanın kendi hücrelerinin konsantre edilerek uygulanmasına dayanarak, dokuların iyileşme kapasitesini artırmayı hedeflemektedir. Trombositten zengin plazma (Platelet-rich plasma-PRP), kemik iliği aspirat konsantresi (bone marrow aspirate concentrate-BMAC) ve mezenkimal kök hücreler (mesenchymal stem cells-MSC) gibi çeşitli biyolojik ürünler, bu dokulara yönelik enjeksiyon alternatifleri olarak bulunmaktadır.