Osmanlı ulemâsının Şîa'ya bakışı: Kadızâde Mehmed Efendi (ö.1582-1635) örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı (Yl) (Tezli), Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SÜMEYYE MOLLAİBRAHİMOĞLU

Danışman: Ahmet İshak Demir

Özet:

Bu çalışmada 17. Yüzyıl başlarında yaşamış Kadızâde Mehmed Efendi’nin Şîa’ya bakışı ele alınmıştır. Ayasofya vaizi olması ve toplumda gördüğü aksaklıkları vaazlarında sert bir dille eleştirmesiyle bilinen Kadızâde, Şîa hakkında Nasru’l-Ashâb ve’l-Ahbâb ve Kahru’l-Kilâb es-Sebâb fî Reddi’r-Ravâfid ile Menâkıbu’s-Sahâbe ve Mesâlibu’r-Ravâfız adlı eserleri telif etmiştir. Araştırmada önce Kadızâde’nin yaşadığı dönemin siyasî yapısı ele alınmış ve bunun yanında 15.Yüzyıldan Kadızâde Mehmed Efendi’ye kadar Şîa hakkında eser telifinde bulunan birçok alimden, eserinden ve Şîa hakkındaki görüşlerinden kısaca bahsedilmiştir. Daha sonra Kadızâde’nin hayatı, eserleri, Şîa hakkında telif ettiği eserlerin detaylı incelemesi yapılmış ve Kadızâdeliler hareketindeki yeri üzerinde durulmuştur. Kadızâde’nin Şîa’yı imâmet, sahabeye sövme, takiyye, Hz. Âişe ’ye karşı tutumları, birçok itikadî ve amelî hususlardan dolayı eleştirdiği ve tekfir etme yoluna gittiği tespit edilmiştir. Ayrıca eserleri detaylı incelendiğinde amacının Şîa’yı yermek değil, Sünnî toplumu Şîa’ya karşı bilinçlendirme çabası olduğu söylenebilmektedir