Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Eğitim Bilimleri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Habip Aslan
Danışman: Cem Tuna
Özet:
Eğitim, en eski çağlardan bu yana devletlerin ve toplumların geleceğini belirleyen en önemli
unsur olduğu söylenebilir. Toplumların eğitim ihtiyaçlarını karşılamak için nitelik ve nicelik açısından
kaliteli bir eğitim sistemine sahip olmak gerekmektedir. Nitelikli ve kaliteli bir eğitim sistemi ise
öğretmenlerin bilgi, becerilerine bağlanılmaktadır. Eğitim kurumlarının fiziki durumu ne kadar elverişli
olursa olsun öğretmenlerin yeterlilikleri ve içinde bulunduğu durum, elverişli olmadığı takdirde eğitim
sisteminde aksamalar olabilmektedir.
Bu araştırmada, eğitim paydaşlarının uzun süredir beklediği, 03/02/2022 tarihinde kabul edilen
Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun ve öğretmenlik kariyer sisteminin olumlu yönlerine ve eksikliklerine
ilişkin öğretmen görüşlerinin ve bu konudaki önerilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma
yöntemlerine uygun gerçekleştirilen bu çalışmanın katılımcıları amaçlı örnekleme yöntemlerinden
maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılarak belirlenmiştir. Olgubilim/fenomenoloji deseniyle
yürütülen araştırmanın çalışma gurubunu, 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Rize ilinde MEB’e bağlı
okullarda görev yapan otuz öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verileri araştırmacı tarafından
geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Toplanan veriler içerik analizi
yöntemiyle çözümlenmiştir. Öğretmen görüşleri, araştırmanın alt problemleri üzerinden kanunun yapıcı
yönleri, kanunun geliştirilmesi gereken yönleri, kanunun eksikliklerin düzeltilmesine ilişkin öneriler,
MEB kariyer sistemi ve MEB kariyer sistemine ilişkin öneriler olmak üzere beş tema altında
toplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, Öğretmenlik Meslek Kanunu, mevcut haliyle öğretmen
sorunlarına çözüm bulma noktasında yetersiz kalsa da böyle bir adımın atılması olumlu karşılanmıştır.
Kanun, bilimsel araştırmalar ve ilgili paydaşların fikirleri doğrultusunda hazırlanmadığı, alelacele
hazırlandığı, öğretmenlerin genel, mali ve sosyal haklarına çok az yer verildiği belirlenmiştir. Öğretmen
ve öğretmenlik mesleği ile ilgili tüm çalışmalar ilgili kanun altında düzenlenmesi gerektiği sonucuna
varılmıştır. Öğretmenlerin Öğretmenlik Meslek Kanunu ile yeniden uygulanan öğretmenlik kariyer
sistemini desteklemedikleri sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların çoğunluğu; aday, sözleşmeli ve
kadrolu öğretmen farkından sonra ilgili düzenleme, öğretmenleri daha da ayrıştırdığı, öğretmenler
odasında ve okul ortamında öğretmenleri kutuplaştıracağını belirtmişlerdir. Bunun yanında, kariyerlik
uygulamasındaki kariyer atlama sınavı ve hizmet içi eğitimler uzman ve başöğretmenlik ünvanları için
yeterli kriterler olmadığı belirlenmiştir. Katılımcılar, sınavda alan bazlı soruların yer alması, hizmet içi
eğitimlerin yüz yüze yapılması gerektiğini önermişlerdir. Ayrıca uzun yıllar görev yapmış öğretmenleri,
geçerliliği olmayan bir sınava sokmak, öğretmenlerin itibarını düşürebileceğini söyleyen katılımcılar;
sınav üzerinden değil de öğretmenin genel performansını yansıtan projeler, akademik çalışmalar, okul
başarısı gibi kriterler üzerinden değerlendirerek uzman ve başöğretmenlik ünvanlarının verilmesinin
daha uygun olacağını belirtmişlerdir.
Anahtar Kavramlar: Öğretmenlik Meslek Kanunu, Öğretmenlik Kariyer Düzenlemesi,
Başöğretmenlik, Uzman Öğretmenlik, Kadrolu Öğretmenlik, Sözleşmeli Öğretmenlik.