Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Alanında Yeni Trendler IV Editör: , Prof. Dr. Sinan Sönmez, Editör, Duvar Yayınları, İzmir, ss.501-522, 2022
GİRİŞ
Dünya çay piyasasında yılda yaklaşık 6,5 milyon (2020) ton kuru çay üretimi
yapılmaktadır. Üretici ülkeler arasında Çin, Hindistan, Kenya, Srı Lanka,
Türkiye, Vietnam, Endonezya, Myanmar, Japonya ve diğer bazı ülkeler
bulunmaktadır. Küresel pazarın ihtiyacı olan kuru çayın yaklaşık %75’ lik kısmı
ise Çin, Hindistan, Kenya, Srı Lanka tarafından karşılanmaktadır. Dünya çay
piyasasında bu dört ülke pazar lideri konumundadır.
Pazarlama faaliyeti satış, ar-ge, dağıtım, pazar araştırması, reklam, tanıtım,
promosyon gibi bir takım çalışmasını gerektirir. Günümüz pazarlama anlayışında
markaların hedef kitleyle kuracakları iletişimin en önemli öğesi reklam
faaliyetleridir. Reklam satışa direk etki eden faktörler arasındadır. Reklâmların
bütün amacı satışı artırmaktır. Yapılan reklam ile pazara sunulan ürünün
rakiplerinden farklı olduğunu ortaya çıkararak müşteride satın alma ilgisi
oluşturmak amaçlanmaktadır.
İnternetin tüm dünyada günlük hayatın bir parçası olmasıyla sosyal medya
uygulamaları daha önemli hale gelmiştir. Teknolojik yeniliklerle ortaya çıkan
sosyal medya uygulamaları üretici ve tüketici arasında iletişimi sağlamaktadır.
Sosyal medya kullanıcıları Instagram, Facebook ve Twitter gibi uygulamalarda
görüşlerini ifade etmektedir. Pazarlamada radyo, tv, dergi, gazete reklamlarının
geçmiş yıllardaki etkisi azalmıştır. Hedef kitleniz nerede vakit geçiriyorsa sizde
orada olmak zorundasınız bu nedenle sosyal medya uygulamaları markaların
önemli bir reklam aracı haline gelmiştir. Dünyada birçok marka, sosyal
medya platformu olan Instagram‘ı bir pazarlama aracı olarak kullanmaktadır.
Dünya piyasalarında rekabetin arttığı ve karların azaldığı bir ortamda
markalar satışlarını artırmak istemektedir. Bunun içinde her yeni günde farklı
müşterilere ulaşma isteği oluşmaktadır. Kurumsal yapılar bu doğrultuda
çalışmakta hemen her sektörde yeni müşteri ve satış, yöneticiler tarafından
ödüllendirilmektedir. Günümüzde bu uygulamalar şirketlerin temel
stratejilerinden bir halini almıştır. Daha fazla müşteri ve satış için kitlelere
ulaşmada en kolay yollardan birisi sosyal medya uygulamalarıdır. Yapılan
paylaşımlar markaya artı değer katabileceği gibi eksi puanda getirebilmektedir.
Genelde fotoğraf ve video paylaşım uygulaması olan Instagram, görsel iletişim
ve açıklama ile markaların ürünlerini pazarlamasında yoğun bir şekilde
kullanılmaktadır. Markalar küresel pazarda başarılı olmak için ülke sınırlarını
aşarak yeni müşteriler ile buluşmak istemektedir. Sosyal medya uygulamaları
bunu başarmanın en etkin yollarından biridir. Dünyada ve ülkemizde internetin
kolay ulaşılabilir hale gelmesinin yanında teknolojideki hızlı diğer gelişmelerle
birlikte sosyal medya uygulamaları önemli bir iletişim aracı olarak karşımıza
çıkmıştır.
504
Toplumda yaşayan insanların özellikle gençlerin zamanlarının bir kısmını
sosyal medyada geçirdikleri bilinmektedir. Bu manada markalar müşterileri
neredeyse orada olmak istemektedir. Markaların büyük bir kısmı Facebook,
Instagram, Twitter ve diğer uygulamalarda aktif olarak faaliyette bulunarak
müşterileri ile iletişimi açık tutmakta yaptıkları paylaşımlar ile bu diyaloğu
sürekli takip etmektedir. Müşteriler devamlı bir markayı satın almak zorunda
değildir zamanla farklı alternatifleri denemek isteyebilir, markalar ise müşteri
istek ve önerilerini karşılayarak müşteri sadakati oluşturmak istemektedir.
Küresel markaların bu konuda başarılı çalışmaları bulunmaktadır.
Literatürde konu ile ilgili, Yeniçıktı (2016) Halkla ilişkiler aracı olarak
Instagram: Sosyal medya kullanan 50 şirket üzerine bir araştırma, Kale (2016)
Marka iletişiminde Instagram kullanımı, Bayraktar (2017) Yargıcı ve Mudo Cıty
markalarının sanal ortam temsilleri ve Instagram örneği, Çat ve Yücedağ, (2022)
Markaların Instagram içeriklerinin incelenmesi: Türkiye’de Online Yemek
Hizmeti Sunan 5 Marka Örneği, Koz ve Can (2018) Sosyal medyada tüketici
onaylı Pazarlama: Instagram örneği adlı çalışmalar bulunmakla birlikte konu ile
ilgili çeşitli çalışmalarda mevcuttur.
Bu çalışmanın amacı internetin tüm dünyada hayatın bir parçası olmasıyla
sosyal medya uygulamaları reklam ve tanıtım açısından daha önemli hale
gelmiştir, markaların bu manada yaptığı Instagram paylaşımları içerik yönünden
incelemek, sonuçlarını paylaşmak ve literatüre katkı sunmaktır.
Bu çalışmada çay sektöründe faaliyette bulunan markaların sosyal medya
uygulamalarından olan Instagram’ da yürüttükleri çalışmaların kamu, özel sektör
ve küresel ölçekte incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada Çaykur, Lipton, Doğuş
çay örneklem olarak alınan markalardır. Örneklem olarak alınan markaların
kurumsal Instagram hesaplarının bulunup bulunmadığına bakılmış ve
20.05.2021-20.06.2021 tarihleri arasındaki paylaşımları incelenmiştir. Bu
çalışma Giriş, Dünyada ve Türkiye’de çay, Marka, Sosyal medya, Bulgular ve
Sonuç bölümünden oluşmaktadır.